The Eternal Memory – La memoria infinita (2023)

Recensie The Eternal Memory CinemagazineRegie: Maite Alberdi | 84 minuten | documentaire

‘The Eternal Memory’ is een prachtig gemaakte intieme documentaire waarin de teloorgang van de Chileense journalist Augusto Góngora (1952-2023) zichtbaar wordt. Hij leidt aan Alzheimer sinds 2014 en wordt tot aan zijn laatste levensmomenten begeleid, ondersteund en bovenal bemind door zijn vrouw Paulina Urrutia (1969). Zij is een bekende Chileense actrice, voormalig Minister van Cultuur in Chili (2006) en theaterdirecteur. In 1996 ontmoeten zij elkaar en trouwden in 2016, twee jaar nadat bij hem de diagnose Alzheimer was gesteld. We zien hoe Alzheimer het lichaam en de geest van Góngora steeds meer aantast.

Urrutia wijdt zich zo volledig mogelijk aan de ondersteuning van haar man. Geen
eenvoudige taak, zeker op momenten waar we zien dat hij zijn vrouw niet meer herkent of hij gegrepen wordt door onbeheersbare waanbeelden. Hij weet niet meer dat zij zijn vrouw is maar zij weet wel dat hij nog steeds de man is op wie zij verliefd is.

We zien flashbacks van hun privélevens, zijn journalistieke werk en van haar carrière. Zijn werk dateert al van voor de staatsgreep van Pinochet in 1973. De vele verwijzingen naar deze dramatische episode uit de Chileense geschiedenis zijn het bewijs dat Chili en de Chilenen nog niet klaar zijn met de greep naar de macht van Pinochet (die hiervoor overigens nooit berecht is geweest). Tijdens en na de staatsgreep werkte Góngora in de illegaliteit en maakte opnamen van het optreden van het leger tegen de Chileense bevolking.

In een boek waarvan hij medeauteur was (Chile: La Memoria Prohibida; eerste uitgave 1989) schreef hij dat het geheugen ons moet helpen om onze identiteit te herstellen. Het is de ironie van het lot dat juist bij deze schrijver die een belangrijke rol speelde in het geheugen van de Chileense natie zijn eigen geheugen niet meer kon raadplegen. Is hij daarmee ook zijn identiteit kwijt? Zijn journalistieke identiteit ging verloren, zijn identiteit als de geliefde van Urrutia bleef.

Het leven als actrice en als theaterdirecteur voor Paulina Urrutia gaat zo goed en zo kwaad als mogelijk gewoon door. Zij neemt hem mee naar haar voorstellingen waar dat maar kan. Hij is trots op haar en geniet van haar optredens. Soms ook wordt hij gegrepen door een obsessie voor zijn boeken en is hij bang dat er iemand zal komen om hem zijn boeken af te nemen.

‘The Eternal Memory’ is min of meer chronologisch opgebouwd. Historische nieuwsbeelden illustreren de sociaal politieke achtergrond. Samen proberen ze herinneringen op te halen waarbij telkens blijkt dat hij niet alleen veel is vergeten, maar toch ook nog een paar kostbare herinneringen heeft. Dat zijn voor Paulina kleine momenten van geluk. Door de emotioneel geladen beelden dreigt de muziek een beetje naar de achtergrond te verschuiven. Ten onrechte, luister goed want er is prachtige muziek te beluisteren.

Zo verdwijnt Góngora bij stukjes en beetjes uit zijn eigen leven, weerspiegeld in de aftiteling die ook bij stukjes en beetjes verdwijnt. In de laatste gesproken woorden die we horen en dus aan het einde van het leven van Góngora verzucht hij: ‘Ik wil bij jou zijn mijn hele leven.’ Dat leven met zijn geliefde Paulina heeft hij dan inmiddels achter zich, want enkele maanden later zou hij sterven.

Ton IJlstra

Waardering: 4

Bioscooprelease: 16 november 2023