The Existence – Istnienie (2007)
Regie: Marcin Koszalka | 69 minuten | documentaire | Acteurs: Jerzy Nowak
Een openingsscène waarin een man zich aankleedt met rubber handschoenen en een gasmasker waarna hij een lijk uit een depot haalt, is verre van subtiel. Direct wordt duidelijk gemaakt dat het menselijk lichaam na de dood niet meer is dan een product: een product voor de wetenschap. Dat het lichaam een erg waardevol product is, wordt echter snel glashelder als we een professor aan zijn leerlingen horen vertellen dat de enige manier om medische kennis over te dragen via deze lijken is. Door je lichaam aan de wetenschap af te staan draag je dus een steentje bij aan het voortbestaan van deze kennis. Dat is in feite de boodschap van ‘The Existence’.
‘The Existence’ (‘Istnienie’) is een Poolse documentaire over dit onderwerp waarover weinigen iets willen of durven zeggen. Het gevoelige thema komt ook niet vaak in films naar voren. De Poolse filmmaker Marcin Koszalka waagde zich er samen met de beroemde Poolse toneelacteur Jerzy Nowak wel aan. In ‘The Existence’ zien we hoe Jerzy Nowak de nodige dingen regelt om ervoor te zorgen dat zijn lichaam na zijn dood ter beschikking aan de wetenschap wordt gesteld.
Verwacht van ‘The Existence’ geen emotioneel drama, maar veel meer een praktische blik op wat het betekent als je je lichaam ter beschikking stelt aan de wetenschap. Daarmee is ‘The Existence’ confronterend. Als je bedenkt dat de lichamen die je ziet – dat zijn er niet veel en ze zijn subtiel in beeld gebracht – van mensen zijn geweest, is de manier waarop ermee wordt omgesprongen heftig om te zien.
Ondanks de praktische aanpak van de film, weet ‘The Existence’ te ontroeren, te meer daar je weet dat het lichaam van Jerzy Nowak hetzelfde te wachten staat als de lijken die je hebt gezien en de informatie die je er over hebt gekregen. ‘The Existence’ weet de discussie los te maken over de vraag wat er na het leven met het lichaam van de dode moet gebeuren.
Wietske Uneken