The Fear of 13 (2015)

Regie: David Sington | 96 minuten | documentaire, misdaad | Acteurs: Sammy Silverwatch | Met: Nicholas Yarris

Een man van middelbare leeftijd op een plastic stoel in een grauwe kamer. Dat is in de basis wat ‘The Fear of 13’ te bieden heeft. Maar dit is geen gemiddelde man, en zeker geen gemiddelde situatie. De Amerikaanse Nicholas Yarris zit al ruim twintig jaar in de dodencel van Huntington Prison in Pennsylvania als hij een petitie indient bij het Hooggerechtshof waarin hij verzoekt om te worden geëxecuteerd. Hij gaat akkoord met een interview en deelt op camera de geschiedenis die hem uiteindelijk tot deze beslissing dreef.

Britse regisseur David Sington gooit al jaren hoge ogen met maatschappelijk en politiek geladen documentaires met thema’s als milieuproblemen, de economische crisis en nu het Amerikaanse gevangenissysteem, wat hem reeds een imponerend aantal prijzen opleverde. ‘The Fear of 13’ wist de nominatie voor de prestigieuze Grierson Award van 2015 niet te verzilveren, maar won wel de publieksprijs op het Copenhagen International Documentary Film Festival. De reden voor deze winst laat zich raden, want met zo’n fascinerend camerasubject heb je als filmmaker goud in handen.

Voor een man die decennia lang vastzat op een plek waar spreken wordt ontmoedigd en waar stilte de eerste twee jaar van zijn verblijf zelfs een absoluut vereiste was, is Yarris verrassend eloquent. In plaats van met moeizaam gehakkel ontvouwt hij op elegante en welbespraakte wijze zijn levensverhaal. Hij legt hierbij zo’n fijngevoelig inzicht in de menselijke geest aan de dag dat het pijnlijk duidelijk wordt wat een marteling het moet zijn geweest voor zo’n hoogsensitieve man om vast te zitten op een plaats waar persoonlijk contact beter kan worden vermeden. Daarnaast beschikt hij over een scherp oog voor detail, wat er – in combinatie met een ijzeren geheugen – voor zorgt dat hij zijn ervaringen uiteen kan zetten alsof je er zelf bij bent geweest. Het technische team ondersteunt hem hierbij; cinematografie en geluidsdesign werken harmonieus samen om niet alleen Yarris zelf prachtig te portretteren maar ook situatieschetsen te suggereren met minimaal beeld en geluid. Deze audiovisuele begeleiding houdt een gracieuze stijl aan die wel merkbaar aanwezig is maar nooit de grens van complementair overschrijdt.

‘The Fear of 13’ kan het beste bekeken worden met minimale voorkennis. De grootste troef van deze documentaire is de intrigerende Nicholas Yarris en zijn magische vertelkunsten. Ga niet graven in de archieven maar laat Yarris zelf je meevoeren op een kronkelende reis door zijn verleden, en je zult meegezogen worden in een verhaal dat ongelooflijk, ontroerend en inspirerend is.

Maaike Tol