The Football Factory (2004)
Regie: Nick Love | 91 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Danny Dyer, Frank Harper, Tamer Hassan, Roland Manookian, Neil Maskell, Dudley Sutton, Jamie Foreman, Tony Denham, Calum McNab, John Junkin, Sophie Linfield, Kara Tointon, Michele Hallak, Daniel Naylor, Alison Egan, Adam Bolton, Philip Dunbar, Ronnie Large, Harry Lynch, Andrew Routledge
What else you gonna do on a Saturday? vermeldt de dvd-hoes. Juist, naar het voetbal gaan. De wedstrijd is bij deze film echter van ondergeschikt belang. Het molesteren van de tegenpartij primeert. Working class-knul Tommy Johnson deelt aan het begin van de film even mee wat hij het liefst doet in het weekend: optrekken met een groep die-hard Chelsea-fans. Het spreekt voor zich dat die supporters geen doetjes zijn. Hun vocabulaire beperkt zich tot een hoop scheldwoorden en problemen worden met de vuist opgelost. Tommy is van inborst niet slecht, maar z’n zogenaamde vrienden zorgen voor enige houvast.
Een film over hooligans kan alleen maar gemaakt worden in de bakermat van het voetbal: Engeland. Regisseur van dienst, Nick Love, plukte daarvoor uit het gelijknamige cultboek van John King: “The Football Factory”. Dit debuut, dat nogal wat stof deed opwaaien in 1996, gebruikt voetbal als metafoor voor de maatschappij (the factory). De man in al zijn vormen en de incompetentie van de politiek om de working class-cultuur tegemoet te komen worden in deze brok sensationele literatuur ontleed. De bekende schrijver Irvine Welsh noemde “The Football Factory” het beste boek over voetbal en Britse cultuur van de jaren 90.
Nick Love houdt het simpel en verpakt deze thematiek in een bij momenten flitsende film. Gelukkig beperkt de regisseur zich niet tot een aaneenschakeling van knokpartijen. De toon is rauw, maar hier en daar is er ruimte voor een komische noot. Zoals grootvader die een joint opsteekt of psychopaat Bright die een wel heel originele manier bedenkt om twee inbrekers te straffen. Het geheel wordt ondersteund door een – zeg maar – fantastische soundtrack. Op de geluidsband staan ondermeer The Streets, The Jam en Mogwai.
Danny Dyer is geknipt voor de rol van Tommy. Deze leading man van de Britse cinema had ooit een eigen tv-programma waarin hij hooligans van over de hele wereld interviewde. Met gortdroog commentaar on- en off-screen wekt hij zelfs enige sympathie op. Maar de show wordt zonder twijfel gestolen door Frank Harper als gestoorde voetbalfanaat Billy Bright. Harper is het type acteur waarvan je wel de kop maar niet de naam kent. Het lijkt wel of deze uitstekende acteur in iedere film van over het kanaal opduikt.
Films over hooligans krijgen dikwijls kritiek dat ze geweld zouden verheerlijken. Dit is natuurlijk voor discussie vatbaar. Moraalridders zullen dit soort films waarschijnlijk verketteren. Feit is dat geweld nu eenmaal deel uitmaakt van deze cultuur. Nick Love heeft in geen geval een handleiding voor de beginnende hooligan gemaakt. Hij observeert gewoon en laat duidelijk merken dat deze levensstijl niet voor iedereen goed afloopt. Het hoofdpersonage stelt zich gedurende 91 minuten regelmatig en terecht vragen over zijn levenswijze. Maar Love weigert wel om met een belerend vingertje te zwaaien. En dat levert een behoorlijk sterke milieuschets op.
Jochem Geelen