The General (1926)

Regie: Clyde Bruckman, Buster Keaton | 75 minuten | actie, komedie, oorlog, romantiek | Acteurs: Buster Keaton, Marion Mack, Charles Smith, Frank Barnes, Glen Cavender, Jim Farley, Frederick Vroom, Joe Keaton, Mike Donlin, Tom Nawn

Johnny zit op de bank bij zijn verloofde Annabelle als haar broer (Frank Barnes) binnenkomt en het laatste nieuws over de burgeroorlog aan hun vader (Charles Smith) vertelt. Enthousiast rennen ze naar buiten om als soldaat dienst te nemen in het leger van de Zuidelijke Staten. Johnny blijft zitten, maar als Annabelle hem vraagt of hij niet ook dienst moet nemen, rent hij de deur uit om zich als eerste te laten registreren. Als hij vertelt wat zijn beroep is, wordt hij geweigerd, maar hij krijgt niet te horen dat zijn beroep de reden voor de weigering is. Hij probeert het nog een paar keer, maar tevergeefs. Teleurgesteld loopt hij naar buiten waar de vader en broer van Annabelle in de rij staan te wachten. Zij denken dat Johnny uit lafheid geen dienst neemt.

Annabelle wijst hem af en ze zien elkaar pas een jaar later weer als zij de trein neemt waarvan Johnny de machinist is. Tijdens een pauze stappen de passagiers en Johnny uit. Noordelijke spionnen gaan er vervolgens met de trein vandoor met de bedoeling hem te gebruiken bij een grootscheepse aanval. Het lukt Johnny met veel moeite om de trein in te halen. Vervolgens komt hij terecht in het huis waar de aanval wordt beraamd door de vijandelijke generaals. Daar komt hij er ook achter dat Annabelle nog in de trein zat en door de spionnen gevangen is genomen.

In stomme films rollen acteurs vaak met hun ogen en gebruiken wilde gebaren om emoties aan te duiden. Buster Keaton doet dat niet. Met subtiele, precieze gebaren en een afgepaste, ingehouden mimiek geeft hij een scala van emoties en gedachten weer. De verbijstering over zijn afwijzing en ook over het feit dat andere mannen wel probleemloos worden ingelijfd in het leger beeldt hij op geniale wijze uit. Hij monstert iemand van top tot teen, voelt aan de spierballen van de ander en aan die van hemzelf en hij begrijpt het gewoon niet. Als hij in het begin van ‘The General’ op weg is naar Annabelle knoopt hij zorgvuldig zijn jas dicht, fatsoeneert zijn haar, poetst snel zijn schoenen aan zijn broekspijpen en klopt dan op de voordeur. Zelden is zo mooi klein maar intens uitgebeeld hoe zenuwachtig een verloofde is voor de ontmoeting met zijn grote liefde. En het bijna terloopse, maar zo veelzeggende gebaar waarmee hij snel zijn locomotief liefdevol streelt voordat hij het station binnenrijdt maakt alle woorden overbodig.

‘The General’ is een komische film, maar niet van het lach-of-ik-schiet genre. Er zit veel slapstick in, maar die is erg goed doordacht. Als er iets misgaat, dient het een bepaald doel en details komen mooi terug in het verhaal, zoals wanneer Johnny stuntelt met een kapot zwaard dat steeds losschiet en waarmee hij vervolgens per ongeluk een vijandelijke soldaat doodt.

De stunts zijn zonder moderne ingrepen gedaan en dwingen een groot respect af voor de precisie waarmee ze in beeld worden gebracht. Het afschieten van een kanon vanaf een rijdende trein, inhaalmanoeuvres met behulp van zijsporen en wat je zoal meer kunt verzinnen wat er kan plaatsvinden bij een treinachtervolging. En je moet er nog om lachen ook.

Buster Keatons spel lijkt in niets op het toneelmatige dat zo kenmerkend is voor veel oude en met name stomme films. Hij acteert prachtig en overwogen en niet als een improviserende acrobaat. Verder hangt het scenario van ‘The General’ niet als los zand aan elkaar en holt de film niet van komische situatie naar lachwekkend voorval, maar is er sprake van een goedlopend, spannend en komisch verhaal. Van veel films wordt gezegd dat ze een meesterwerk zijn, maar dit is er echt een.

Diana Tjin-A Cheong

Waardering: 5

Bioscooprelease: 16 september 2004 (re-release)
Bioscooprelease: 1 september 2016 (re-release)