The Grandmother (1970)

Regie: David Lynch | 34 minuten | korte film | Acteurs: Richard White, Dorothy McGinnis, Virginia Maitland, Robert Chadwick

Toen David Lynch nog geen 25 was, maakte hij zijn eerste langere film ‘The Grandmother’. Net als in het hieraan voorafgaande werk, het zeer abstracte ‘The Alphabet’ en het geanimeerde schilderij ‘Six Figures Getting Sick’, speelt animatie een belangrijke rol. De film bevat minutenlange animatiesequenties die getuigen van vakmanschap en bovendien in belangrijke mate bijdragen aan de narratie.

Qua thematiek verhaalt de film over het probleem van communicatie tussen mensen onderling – een van de belangrijke aspecten in het absurdisme, waar Lynch door velen toe gerekend wordt . We zien aan de hand van animatie en live-action beelden dat er eigenlijk geen sprake is van liefde tussen ouders en kind en dat ook het contact tussen de ouders – dit blijkt ondermeer uit de symbolische scène waarin de jongen verwekt en geboren wordt – verre van liefdevol is. De wijze waarop Lynch dit in de film overbrengt is zo wreed dat zijn vader en moeder er van schrokken. Dat Lynch een gelukkige jeugd gehad heeft, zoals hij meermalen benadrukt heeft, is niet uit de film af te lezen.

‘The Grandmother’ heeft een intense en zo nu en dan behoorlijk freaky soundtrack die in belangrijke mate bijdraagt aan de surreële, horrorachtige sfeer die de film uitademt. Dat hier veel tijd in gestoken is – twee maanden, zeven dagen per week – is overduidelijk. Lynch zou tot en met ‘Blue Velvet’ (1986) samen blijven werken met dezelfde sound designer, Alan Splet.

Ook als het op kleurgebruik aankomt is dit Lynchiaanse kunststukje behoorlijk interessant. De kleuren zwart, rood en wit overheersen maar worden op zo’n wijze ingezet – denk aan een zwartgeverfde kamer, een donker bed met witte lakens, witgepoederde gezichten met rode lippen en een horrorfilmachtige belichting – dat de film haast als zwartwitproductie overkomt. De meeste kleur zit hem in de animaties, die wat dat betreft nog voor enige ontspanning zouden kunnen zorgen, ware het niet dat ook deze – met hun naargeestige symboliek – bijdragen aan de algehele duistere wolk die in een half uur langzaam maar zeker over de kijker heentrekt.

‘The Grandmother’ is misschien wel de meest gelaagde en interessante korte film van Lynch en bovendien een film die een kijkje geeft in een wereld die hij nadien nog vele malen op het witte doek tot leven zou brengen en welke zou leiden tot een carrière die vandaag de dag nog steeds veel moois oplevert.

Vincent Nijman