The Great Debaters (2007)
Regie: Denzel Washington | 124 minuten | drama, biografie | Acteurs: Denzel Washington, Nate Parker, Jurnee Smollett, Denzel Whitaker, Jermaine Williams, Forest Whitaker, Gina Ravera, John Heard, Kimberly Elise, Devyn A. Tyler, Trenton McClain Boyd, Robert X. Golphin, Justice Leak, Damian Leake
‘The Great Debaters’ is een unieke samenwerking tussen Denzel Washington en Oprah Winfrey. Samen zorgen ze voor de productie, terwijl Washington ook nog eens regisseert en een hoofdrol opeist.
Bij sterke, zwarte sprekers denk je al snel aan Barack Obama en Martin Luther King. Maar al veel eerder hebben mensen uit deze bevolkingsgroep – letterlijk – van zich doen spreken. In een tijd dat de zwarte bevolking bovendien nog sterk(er) onderdrukt werd en nederigheid de enige oplossing leek om conflicten met blanken te voorkomen. Alhoewel… ‘The Great Debaters’ vertelt het waargebeurde verhaal van Melvin Tolson (Denzel Washington); leraar op een zwarte school in het conservatieve Texas van 1935. Tolson verafschuwt de door blanken opgedrongen nederigheid, afkomstig uit de tijd van de slavenarbeid. Door middel van het woord, het debat, ziet hij kansen om als groep aan aanzien te winnen. En misschien wel veranderingen in gang te zetten…
Uit 45 gretige leerlingen van zijn school kiest hij vier debaters die de strijd aan gaan met andere scholen en universiteiten. De regels zijn simpel: een partij poneert een stelling die het verdedigt. De andere partij probeert de jury te overtuigen van de onjuistheid van die bewering. De rebelse Henry (Nate Parker), de ervaren Burgess (Jermaine Williams), de nog jonge James Farmer jr. (Denzel Whitaker; geen ‘zoon van’) en de eerste vrouwelijke debatster van de school Samantha (Jurnee Smollett) rijgen vervolgens de overwinningen aaneen. Zelfs tegen ‘witte’ universiteiten. Tot ze voor de ultieme uitdaging komen te staan: winnen van de nationale kampioen Harvard University!
‘The Great Debaters’ is geen saai verhaal met continu twee strijdende partijen die tegenover elkaar staan. Dat onderwerp vormt slechts de rode draad van de film. Centraal staat hier de algehele situatie van de Afro-Amerikaanse burger in een tijd waarin ze nog dagelijks met racisme, onrecht en geweld geconfronteerd werden. Tolson is geen onomstreden figuur, gezien zijn politieke voorkeur en ‘buitenschoolse activiteiten’. Zo spoort hij zwarte én blanke boeren aan zich te verenigen tegen de almachtige landeigenaren door wie ze worden uitgebuit. Dit zeer tegen de zin in van de lokale sheriff, die zijn racistische denkbeelden maar slecht weet te camoufleren.
Toch is Tolson voor zijn omgeving de inspirator om op te komen voor hun rechten. Zo ook voor de vier debaterende jongeren. Maar gedurende hun reis langs scholen en universiteiten komen ze ook zaken tegen die ze liever niet hadden willen zien. Het zet ze aan het twijfelen of de kracht van ‘het woord’ wel voldoende is om echt iets te veranderen. De waarheid van toen wordt confronterend in beeld gebracht en dat is niet fijn om te zien.
Dit kunststukje van Denzel Washington is daardoor een aangrijpend en emotioneel verhaal geworden, waarin alle ingrediënten keurig aanwezig zijn. De verschillende karakters worden goed uitgelicht, de acteerprestaties zijn formidabel en de sfeer zorgt regelmatig voor rillingen over je rug. Alles wordt dan ook schitterend vormgegeven en de muziek is werkelijk van Oscar-niveau. De enige kanttekeningen die gemaakt kunnen worden is dat de film soms iets té traag is en het einde een beetje zoet. Maar dat einde was conform de werkelijkheid, dus dat maakt het zeker draaglijker.
Mooi dat Denzel Washington tijdens deze productie nog 1 miljoen dollar heeft overgemaakt naar Wiley College, de school waar het over gaat in deze film. Geld bedoeld om het debatteam in ere te herstellen en mogelijke nieuwe successen te behalen. De tijden van Tolson zijn dan weliswaar voorbij; de gelijkheid tussen blanken en zwarten in de Verenigde Staten kan nog altijd beter. Laat je meeslepen door deze geweldige film en laat je inspireren door de geweldige teksten van de debaters. Absoluut indrukwekkend!
Brian Ligtvoet