The Green Mile (1999)

Regie: Frank Darabont | 181 minuten | misdaad, drama, fantasy | Acteurs: Tom Hanks, David Morse, Bonnie Hunt, Michael Clark Duncan, James Cromwell, Michael Jeter, Graham Greene, Doug Hutchison, Sam Rockwell, Barry Pepper, Jeffrey DeMunn, Patricia Clarkson, Harry Dean Stanton

Vóór 1999 hadden maar weinig mensen gehoord van Michael Clarke Duncan. Zijn belangrijkste claim to fame tot dan toe was een rolletje in het actiespektakel ‘Armageddon’ (1998) van Michael Bay, waarin de grote, sterke Afro-Amerikaanse acteur schitterde naast Bruce Willis. Het was diezelfde Willis die Duncan verder hielp in zijn carrière. Toen hij hoorde dat Frank Darabont bezig was met een verfilming van Stephen Kings boek ‘The Green Mile’, belde hij de regisseur op en tipte Duncan voor de rol van John Coffey. Darabont gaf de boomlange Duncan een kans en zou daar geen spijt van krijgen. Mede door Duncans innemende optreden werd ‘The Green Mile’ (1999) een van de belangrijkste films van het jaar. De acteur zelf werd gelauwerd en verdiende onder meer een Oscarnominatie voor de beste mannelijke bijrol. Hij legde het af tegen veteraan Michael Caine (‘The Cider House Rules’, 1999), voor wie deze Academy Award vooral een beloning was voor zijn gehele carrière, maar Duncan had in ieder geval zijn naam gevestigd. Hoewel de rol van grote vriendelijke reus hem als een handschoen paste, zou hij later echter vaker opdraven als nemesis van stoere actiehelden. Wie geeft deze man weer een rol waarin hij zijn talenten kan laten zien?

Frank Darabont voelt zich op zijn best als hij een boek van Stephen King mag verfilmen. Zijn regiedebuut was gelijk een schot in de roos: ‘The Shawshank Redemption’ (1994) wordt gerekend tot de beste films van de jaren negentig. Met ‘The Green Mile’ begeeft hij zich op vertrouwd terrein, want ook dat verhaal speelt zich af in een gevangenis en draait om een bijzondere vriendschap tussen een blanke en een zwarte man. ‘The Green Mile’ introduceert echter een nieuw element: het bovennatuurlijke. De film speelt zich vrijwel in zijn geheel af op death row, de dodencel van de Coal Mountain Louisiana State Penitentiary, in 1935. Slechts aan het begin en aan het einde zijn fragmenten te zien uit het heden, die het verhaal als boekensteunen omhelzen. Paul Edgecomb (Tom Hanks) blikt terug op zijn leven als hoofdcipier van de gevangenis, die ook wel The Green Mile wordt genoemd. Hij runt de dodencel met vier anderen – zijn beste vriend Brutus Howell (David Morse), de jonge Dean Stanton (Barry Pepper), veteraan Harry Terwilliger (Jeffrey DeMunn) en nieuwkomer Percy Wetmore (Doug Hutchison), een onuitstaanbaar sadistisch mannetje die er prat op gaat dat zijn tante met de gouverneur getrouwd is en slechts in de dodencel aan het werk is omdat hij graag een executie wil bijwonen. Paul zou hem graag de laan uitsturen, maar heeft daar geen permissie voor.

Alle cipiers – op Percy na – streven naar een zo humaan mogelijk einde voor de gevangenen en behandelen hen met respect. In de death row zitten de simpele maar goedlachse Eduard ‘Del’ Delacroix (Michael Jeter) en de stille Native American Arlen Bitterbuck (Graham Greene) te wachten op hun dag des oordeels. Op een dag wordt een nieuwe veroordeelde binnengebracht. Deze gigantische John Coffey (Michael Clarke Duncan) ziet er gevaarlijker uit dan hij is, ook al zit hij terecht voor de verkrachting van en moord op twee jonge meisjes. Hij werd gevonden met de twee lichaampjes in zijn armen, dus over bewijslast had men niets te klagen. Paul ontdekt echter al gauw dat John heel anders is dan hij gedacht had. Deze reus is de goedheid zelve; rustig, vriendelijk en volgzaam. Terwijl Percy zijn pleziertjes haalt uit het kwellen van de gevangenen, proberen Paul en de anderen voorzichtig een band met hen op te bouwen. Juist door die opstelling ontdekt Paul dat er iets heel bijzonders gaande is in The Green Mile. John Coffey blijkt over krachten te beschikken die hij nooit voor mogelijk had gehouden.

Net als ‘The Shawshank Redemption’ is ‘The Green Mile’ een film die voor een belangrijk deel door de acteurs gedragen wordt. Tom Hanks is geknipt voor de rol van de sympathieke protagonist, door wiens ogen we het verhaal zien. Doug Hutchison speelt overtuigend de rol van onverdraaglijke kwallebak – the man we love to hate. Sam Rockwell mag zich uitleven als gestoorde, compleet losgeslagen crimineel en James Cromwell zet op innemende en waardige wijze gevangenisdirecteur Hal Moores neer. Mooie bijrollen zijn er voor Harry Dean Stanton als proefkonijn tijdens de oefensessies met de elektrische stoel, Bonnie Hunt als Pauls vrouw Jan en Patricia Clarkson als Hals terminaal zieke echtgenote. Meest indrukwekkend is echter het optreden van Michael Clarke Duncan, die als John Coffey ontroert en het publiek met hem mee laat lijden. Het is bovendien verfrissend om te zien dat de cipiers (op Percy na) de gevangenen menselijk behandelen, al moet gezegd worden dat we van de meeste veroordeelden niet te horen krijgen wat ze misdaan hebben en het dus gemakkelijker is om sympathie voor ze te voelen. Halverwege de film zit een verontrustende scène die het inhumane karakter van de doodstraf – in dit geval met behulp van de elektrische stoel – nog eens fijntjes aan de kaak stelt. De gebeurtenissen in ‘The Green Mile’ zijn fictief, maar wat ons in die scène getoond wordt is gebaseerd op ware ooggetuigenverslagen.

‘The Green Mile’ is een krachtige film met een mooie achterliggende boodschap, die velen tot tranen toe zal roeren. De personages krijgen alle ruimte om zichzelf te presenteren en om zich te ontwikkelen en worden zonder uitzondering uitstekend geportretteerd. Darabont legt de nadruk dan ook meer op zijn personages dan op het plot, wat tot gevolg heeft dat de kijker sommige gebeurtenissen al ruim van tevoren ziet aankomen. Is dat vervelend? Vaak wel, maar in het geval van ‘The Green Mile’ gelukkig niet. De (centrale) personages zijn namelijk zo innemend en het wonder dat zich voor onze ogen voltrekt is zo intens dat de voorspelbaarheid van de plot nauwelijks iets uitmaakt. Zelfs de meer dan 180 (!) minuten die het verhaal in beslag neemt om zijn punt te maken zijn gemakkelijk door de vingers te zien. Ook de symboliek die er soms wat al te dik bovenop ligt (want doet John Coffey je niet sterk denken aan een historische figuur met dezelfde initialen?) kun je King en Darabont vergeven. De emotionele impact die dit bovennatuurlijke drama heeft is namelijk zó enorm, dat je ‘The Green Mile’ al zijn tekortkomingen met liefde vergeeft.

Patricia Smagge