The Human Scale (2012)
Regie: Andreas Dalsgaard | 83 minuten | documentaire
‘The Human Scale’ laat zich vertalen als ‘de menselijke maat’, een gevleugeld begrip in de architectuur en stedenbouw, dat aangeeft dat de huidige habitat van de homo sapiens moeilijk is vorm te geven. Zeker in steden, waar in 2050 tachtig procent van de wereldbevolking domicilie zal houden. Dit dilemma wordt in deze documentaire van Andreas Dalsgaard duidelijk gemaakt door Jan Gehl, een wereldwijd actieve ‘urban planner’ die van de documentairemaker vrij baan krijgt zijn projecten in de etalage te stellen. Ten eerste is volgens Gehl de moderne metropool geënt op de auto en niet op de mens, en worden in de ontwikkeling van nieuwe wereldsteden als Chongqing (China) en Dhaka (Bangladesh) dezelfde fouten gemaakt als in de vorige eeuw in het westen: anonieme hoogbouw, een verlaten openbare ruimte, ruim baan voor de heilige koe.
De groeiende trek naar de steden, en wat Gehl Architects voor die ontwikkeling kan betekenen, daar gaat ‘The Human Scale’ over. Het zijn prachtige shots die Dalsgaard ons toont, van hoe in mierennest Dhaka de populaire riksja letterlijk om ruimte vecht met de opkomende auto en in New York – een stad met volgens Gehl een groot tekort aan goede openbare ruimte – de verticaliteit heerst. We vervolgen onze wereldreis onder meer via het door een aardbeving verwoeste Christchurch, waar getwist wordt over beperking van hoogbouw in het stadscentrum, en Kopenhagen, waar de fiets hoogtij viert. Hier en daar ontgaat ons de noodzaak van de veelheid aan voorbeelden, maar dat Gehl Architects er een verbeterplan voor heeft bedacht is een bindende factor.
De visie van de Denen – laat de bebouwde omgeving bijdragen aan het welzijn van de mens, is geen nieuwe in de stedenbouw. Het voorbeeld van de Piazza del Campo in Siena als ideaal plein is zelfs uitgekauwd, en het ontbreken van een kritisch tegenwicht van de maker doet de documentaire de das om. De overige geïnterviewden komen grotendeels uit de opdrachtgevershoek, niet zo fijn voor de kritische kijker. Kom met argumenten; dat de burgemeester van Christchurch ook vastgoedbelangen in acht neemt is bijna een domper op de feestvreugde. Geen toeval dat aan het slot van ‘The Human Scale’ de mededeling volgt dat ’the people of Christchurch’ het idee van Gehl over de bouwhoogte overnemen. Deze beroepskijker wou bijna mee juichen, maar heeft zich nooit zo goed gevoeld als toen hij voor het eerst tussen de wolkenkrabbers van Manhattan stond.
Jan-Kees Verschuure
Waardering: 2.5
Bioscooprelease: 7 november 2013
DVD-release: 7 januari 2014