The Kite Runner-De vliegeraar (2007)

Regie: Marc Forster | 122 minuten | drama | Acteurs: Khalid Abdalla, Ehsan Aman, Vsevolod Bardashev, Ismail Bashey, Larry Brown, Laurie Burke, L. Peter Callender, James Cotner, Ali Dinesh, Zekeria Ebrahimi, Homayon Ershadi, Emmy Farese, Susan Farese, Reza Ghasemi, Michael F. Grant, Mason Hsieh, Charles Lewis III, Larry Kitagawa, Atossa Leoni, Ahmad Khan Mahmidzada, Nasser Memarzia, Benjamin Miller, Caon Mortenson, Navid Negahban, Henri Ramsey, Salim Razawi, Jeff Redlick, Timothy Roberts, Big Spence, Kelcie Stranahan, Saïd Taghmaoui, Shaun Toub, Yvonne Truong, Brian Vowell, Zadran Wali, Mohammad Yawary, Susan Zangl

“Er is een manier om weer goed te zijn”. In dit ene zinnetje is het morele dilemma van de hoofdpersoon Amir in de film opgenomen. Hierin ligt ook opgesloten het uitgangspunt dat iedereen – en dus ook de hoofdpersoon – eens een herkansing krijgt om vergiffenis te vinden voor een dramatische fout, in dit geval uit zijn jeugd. Bij de verfilming van een boek als ‘De Vliegeraar’ van Khaled Hosseini dat zoveel roem heeft geoogst zijn de verwachtingen uiterst gespannen.

Op de vraag of deze film net zo hoog vliegt als het boek is het antwoord een overtuigd en volmondig ‘ja’! Met een uiterst zorgvuldige en ingetogen verfilming is regisseur Marc Forster er in geslaagd de sfeer en dramatiek van het boek over te brengen naar de film, zonder het boek geweld aan te doen. Slechts op ondergeschikte punten is van het boek afgeweken. De vele lezers van het boek ‘moeten’ dus sowieso de film gaan zien. Zij zullen het boek via het scherm ‘herlezen’ en onder de indruk zijn. Heeft u het boek niet gelezen? Ga dan vooral de film zien.

Niet alleen is het verhaal overeind gebleven, de beeldtaal van de film is van een betoverende kracht. Het spel van alle acteurs is overtuigend en indringend, terwijl de landschappen overweldigend zijn. Bijzonder is dat de grote productiemaatschappij er toch voor gekozen heeft de film voor 70% in de Afghaanse taal Dari te laten uitkomen, met als gevolg daarvan voor de Amerikaanse markt veel ondertitels. Ook heeft de regisseur afgezien van grote namen. Voor de Amerikaanse markt is dit een behoorlijk risico, maar het verhoogt het gevoel van de (dramatische) authenticiteit alleen maar meer. De uitbreng van de film is met een zestal weken vertraagd omdat het een – overigens niet expliciet in beeld gebrachte – verkrachtingsscène bevat die de gemoederen in Afghanistan behoorlijk kan verhitten, omdat er in de Afghaanse maatschappelijke verhoudingen – die complexe tribale tegenstellingen kennen – mogelijk repercussies voor de acteurs kunnen zijn.

De film begint in 2000 in San Francisco als Amir (vertolking van Khalid Abdallah) een telefoontje krijgt uit Pakistan met als indringende boodschap “er is een manier om weer goed te zijn”. Het is duidelijk dat de boodschap een dramatische betekenis heeft, want deze slaat bij Amir in als een bom. In een vloeiende overgang gaan de beelden over naar Kabul, naar zijn jeugdjaren. We zien hem in de jaren 70 vliegeren met Hassan, een jongen die de zoon is van de bediende van zijn vader, maar die ook zijn vriendje is. De scènes van de vliegerwedstrijden in Kabul zijn magistraal gefilmd.

Met een overwinning weet Amir het respect van zijn vader te herwinnen, die hem eigenlijk maar een beetje een slappeling vindt. Amir komt uit de hogere milieus, terwijl Hassan uit de lagere Hazara minderheid komt, een groep waar de Pashtun-meerderheid sterk op neerkijkt. Hassan is een streetwise kind dat de timide en verlegen Amir beschermt tegen andere jongens die hem lastig vallen. Hassan is enorm loyaal ten opzichte van zijn vriendje Amir en vecht met anderen om Amir te verdedigen die zelf te bangelijk is. De vertolking van de rol van de jonge Hassan is subliem en van een grote zuiverheid.

Die loyaliteit heeft Amir echter niet ten opzichte van Hassan. Wanneer er door andere Afghani iets vreselijks met Hassan gebeurt, ‘verraadt’ hij zijn trouwe metgezel. Hij ziet en weet het drama dat gebeurd is, maar zwijgt hierover. Om zijn geweten en schuldgevoel te sussen en van Hassan af te komen beschuldigt Amir Hassan valselijk van diefstal. Dit heeft verstrekkende gevolgen. Via de film wordt tevens een prachtig beeld geschetst van de periode voor de inval van de Russen in Afghanistan, toen de elite zich nog straffeloos kon uitlaten over zowel de communisten als de mullahs die zich toen al roerden, maar nog niet de macht hadden.

Als de Russen Afghanistan binnenvallen vluchten Amir en zijn vader naar Pakistan en later de Verenigde Staten. Daar bouwen vader en zoon een nieuwe toekomst op. Door hun binding met de Afghaanse gemeenschap daar, krijgen we via het filmverhaal een leerzame inkijk in de gevoelige en complexe sociale verhoudingen die binnen deze gemeenschap gelden, ook al verblijven zij inmiddels in een westerse samenleving met geheel andere sociale mores.

De schande die Amir over zich geladen heeft, blijft hem achtervolgen. Hij drukt deze steeds weg, tot het telefoontje uit Pakistan hem dat verder onmogelijk maakt. Amir moet op reis, ontmoet de oude vriend van zijn vader die met onthutsende onthullingen komt. Amir moet verder naar Afghanistan waar inmiddels de Taliban de macht hebben om daar een ereschuld in te lossen. De beelden van die reis zijn imponerend en magistraal. De beklemmende omstandigheden waaronder mensen dan inmiddels moeten leven en de grote angst die onder hen leeft zijn ongelooflijk indringend weergegeven.

‘The Kite Runner’ is een absolute must see, die niet gemist mag worden. Hoogstaande cinema, sterk spel van alle acteurs, magistrale beelden en een ingetogen, maar imponerende regie.

Rob Veerman

Waardering: 5

Bioscooprelease: 10 januari 2008