The Last Ones – Viimased (2020)

Regie: Veiko Õunpuu | 117 minuten | drama | Acteurs: Pääru Oja, Laura Birn, Tommi Korpela, Elmer Bäck, Sulevi Peltola, Samuli Edelmann, Jarkko Lahti, Tero Jartti, Indrek Spungin, Emmi Parviainen, Juhan Ulfsak, Taavi Eelmaa, Veiko Õunpuu, Pirjo Leppänen

“A working class hero is something to be,” schalt over de luidsprekers in ‘The Last Ones’. Volgens John Lennon gaat zijn nummer over hoe de arbeidersklasse in het keurslijf van de middenklasse wordt geduwd. Bovendien zag de ex-Beatle het lied als een revolutionaire oproep. Of die revolutie komt voor de loonslaven Rupi, Riitta, Lievonen en Kari, de hoofdpersonages van ‘The Last Ones’, is maar zeer de vraag. De worstelingen met het 21ste-eeuwse kapitalisme zijn in ieder geval een fysieke en morele uitputtingsslag voor deze inwoners van een slaperig Fins mijnstadje in Lapland, ook wel de laatste wildernis van Europa genoemd.

Mijnwerker Rupi (Pääru Oja) en opzichter Kari (Tommi Korpela) willen niet langer meer stikken voor het hongerloon dat de lokale kolenmijn oplevert dan wel terugkeren naar de oude gewoontes van de rendierhoeders, waar Rupi’s vader toebehoort. Die doolt nog immer rond op de oneindige vlaktes nabij het mijnstadje. Blijft alleen grof geld verdienen over als optie om weg te komen. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Een beetje drugs dealen ernaast zaait hoe dan ook niet het gewenste effect. Wat overblijft, is ondergronds bikkelen, zorgen dat je heel blijft en in het weekend de wanhoop wegdrinken. Dat is ook hetgeen Riitta (Laura Birn), Lievonen (Elmer Bäck) en Rupi doen. Het liefst in de lokale bar met karaoke op bestelling. Op die manier wapenen ze zich, inclusief gitzwarte humor, tegen gevoelens over de alomtegenwoordige bestaansonzekerheid.

In de visie van de Estse regisseur van de film, Veiko Ounpuu, verslindt de kapitalistisch gezinde fossiele industrie zonder pardon de lokale natuur, traditie en de moraal. In dit opzicht is Kari het meest tragische figuur in het relaas. Langzaam daalt de opzichter in de bovengrondse wereld af in een geestelijke onderwereld die wordt beheerst door blinde ambitie en gekmakende hebzucht. Kari zelf wil slechts de rotzooi en achterlijkheid van het mijnstadje ontgroeien. Echter ten koste van wat?

Regisseur Ounpuu benut ten volle het weidse en tegelijkertijd benauwende landschap van Lapland. De sfeer in de film is als een jachtige western plus de ongure stiltes. Daarnaast heeft het een meanderend ritme, soms afwachtend totdat er een personage met een vals idee komt of verstrikt raakt in een ongemakkelijke situatie. Daarin deelt het de bittere humor met het werk van de Finse regisseur Aki Kaurismäki. Ook heeft de film een groot hart voor popmuziek. Veelal is het passend gedaan, zo is Lievonen bijvoorbeeld nog steeds aan het bijkomen van zijn mislukte carrière als Finse rocker, maar tevens trekt de jukeboxsoundtrack onnodige aandacht naar zich toe.

‘The Last Ones’ zit vol met geestige, niettemin wrange inkijkjes in het barre leven aldaar met als één van de hoogtepunten de kale barbecue die opzichter Kari organiseert voor de mijnarbeiders waarin hij belangrijk nieuws over het kolenbedrijf meedeelt. De lokale schone Riitta moet alle biertjes netjes stapelen en ze mag er maximum drie per persoon afvinken want het mag geen braspartij worden van de baas. Tevergeefs introduceert Kari daarom champagne, vurig hopend dat de noeste collega’s in zijn droom van het luxueuze middenklasse bestaan willen meegaan.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 8 september 2022