The Little Traitor – Ha’boged Hakatan (2007)
Regie: Lynn Roth | 88 minuten | drama | Acteurs: Ido Port, Alfred Molina, Jake Barker, Theodore Bikel, Levana Finkelstein, Rami Heuberger, Boris Reinis, Lior Sasson, Ofer Shechter, Gilya Stern, A.J. Tannen
De geschiedenis van Israël is kort en woelig. Pas in 1948 werd de staat onafhankelijk verklaard. De roep om een eigen staat voor de joodse bevolking werd, zeker na de Tweede Wereldoorlog, steeds groter. De staat kwam er uiteindelijk dus wel, maar nog altijd wordt het niet door alle (buur-)landen erkend. Bovendien is er nog steeds geen overeenstemming gevonden in het Israëlisch-Palestijns conflict. Al sinds de onafhankelijkheid is het constant raak in het gebied. Sterker nog: direct na de beëindiging van het Britse mandaat werd Israël aangevallen door bijna 25.000 soldaten uit vijf omringende Arabische landen. Vóór 1948 stond Israël onder Brits bewind, maar zowel de joden als de Arabieren verzetten zich daar steeds heftiger tegen. In die historische context speelt zich de roman ‘Panther in the Basement’ van de Israëlische schrijver Amos Oz af. Zijn boek werd door Lynn Roth verfilmd tot de dramafilm ‘The Little Traitor’ (2007).
Centrale figuur in ‘The Little Traitor’ is Avi ‘Proffi’ Leibowitz (Ido Port), een elfjarige hoogbegaafde jongen die opgroeit in het door de Britten bezette Palestina. Proffi heeft een hekel aan alles dat Brits is. Samen met zijn twee vriendjes bedenkt hij dan ook hoe ze hun bijdrage kunnen leveren aan de vrijheidsstrijd van Israël. Dat gaat van heel onschuldige teksten (‘British go home’) op muren schrijven tot het met spijkers in elkaar zetten van een bom. Ternauwernood weten ze steeds de Britse soldaten te ontwijken wanneer de avondklok ingaat. Totdat Proffi op een dag toch gepakt wordt. Maar hij boft, want de soldaat die hem in de kraag vat is de goedmoedige Steven Dunlop (Alfred Molina). Hoewel hij eerst nog streng is tegen de jongen, raken de twee al gauw aan de praat. Dunlop laat Proffi gaan en geeft aan dat hij hem best eens op mag zoeken. En dat doet de jongen dan ook al gauw. Eerst nog als ‘spion’ in het vijandige kamp, maar al gauw blijkt dat hij in Dunlop de vriend en vertrouwenspersoon heeft gevonden die hij al die tijd zocht. Dunlop is oprecht geïnteresseerd in de taal, de religie en de cultuur. Maar een vriendschap met de ‘vijand’ is bij voorbaat al geen lang leven beschoren. En zodra zijn vriendjes ontdekken met wie Proffi zijn tijd doorbrengt, bestempelen ze hem als een verrader!
‘The Little Traitor’ is een typische coming-of-age film, waarin de slimme, vroegwijze Proffi een onwaarschijnlijke vriendschap onderhoudt met een Britse soldaat. Bij Steven Dunlop vindt hij iemand waar hij mee kan praten over zaken die hij belangrijk vindt in het leven. Dunlop is voor hem meer een vaderfiguur dan zijn eigen vader, die hem kort houdt en straft door hem een week lang opsluit in zijn kamer als hij te laat thuiskomt. We zien Proffi nooit een serieus gesprek houden met zijn vader, en bovendien wordt hij overal buiten gelaten. Lynn Roth, die de film niet alleen regisseerde maar tevens de roman van Amos Oz tot script verwerkte, toont haar oprechte toewijding en onmetelijke passie om een cruciale episode uit de geschiedenis van het Middenoosten te vertellen, en doet dit met verve. Het hart van de film ligt echter in de warme vriendschap tussen de jongen en de soldaat. Roth heeft haar best gedaan Oz’ boek zo trouw mogelijk te blijven en weet zich uitstekend te manoeuvreren tussen de essentiële en humane sfeer van het boek en haar eigen behoefte een accurate weergave van de feiten rond de Israëlische onafhankelijkheid te presenteren. Om de authenticiteit te vergroten zijn historische fragmenten uit 1948 in de film gemonteerd.
Roth vertrouwt volledig op de jonge Ido Port, een van de meest belovende kindsterren uit Israël. Port heeft absoluut charme en charisma en weet de kijker naar zich toe te trekken. Echt naturel komt het jammer genoeg niet over; soms lijkt het erop alsof hij zijn tekst letterlijk staat op te dreunen. Omdat het zo’n sympathiek joch is, vergeef je het hem. Zeker wanneer hij zijn scène deelt met de geweldige Alfred Molina (onder meer bekend uit ‘Frida’ uit 2002, waarin hij Diego Rivera portretteert). Zodra de talentvolle Brit in beeld is, fleurt de film op. In hun gezamenlijke scènes neemt hij de jonge Port duidelijk op sleeptouw, en het wérkt. Zolang ze maar sámen te zien zijn. Alleen is Port nog niet sterk genoeg om zo’n veeleisende rol op zijn tengere schouders te dragen. De bijrollen zijn heel aardig ingevuld, echter de bijdrage van de nevenpersonages is dusdanig gering dat op Molina en Port na niemand de kans heeft zich te profileren. De productie ziet er als geheel bijzonder degelijk uit, met vooral een opmerkelijk sterke soundtrack van Deborah Lurie.
‘The Little Traitor’ is een leerzame en vermakelijke film over de bijzondere vriendschap tussen een elfjarig joods jongetje met een Britse soldaat. Vooral dankzij de sympathieke bijdrage van Alfred Molina straalt deze geslaagde verfilming van het boek ‘Panther in the Basement’ van Amos Oz volop warmte uit. Lynn Roth won terecht de publieksprijs op het Internationale Filmfestival van Palm Beach; de meeste kijkers zullen voor de bijl gaan voor dit tegen de achtergrond van historische feiten geschilderde verhaal over vriendschap, verraad en vertrouwen.
Patricia Smagge