The Lobster (2015)

Regie: Yorgos Lanthimos | 118 minuten | komedie, romantiek, science fiction, thriller | Acteurs: Colin Farrell, Rachel Weisz, Ben Whishaw, Léa Seydoux, John C. Reilly, Olivia Colman, Rosanna Hoult, Ashley Jensen, Roger Ashton-Griffiths

Als het de singles in ‘The Lobster’ niet lukt om in 45 dagen een partner te vinden, veranderen ze in een dier naar keuze. Deze ogenschijnlijke maffe basispremisse krijgt in de handen van filmprovocateur Yorgos Lanthimos (‘Dogtooth’) een heerlijke uitwerking, die ook symbolisch tevreden stelt. Het begin hakt er meteen in. Drie ezels staan in een lieflijk weilandje te grazen, totdat één van hen met drie kogels meedogenloos door het hoofd wordt geschoten door een verder onbekend blijvende vrouw. De toeschouwer ziet het vanachter de onophoudelijk heen en weer gaande ruitenwissers van haar auto lijdzaam aan.

De film gaat verder met David (een geweldig ingetogen Colin Farrell), die omdat hij net gedumpt is door zijn vriendin, wordt opgehaald door het busje van het Hotel. Het is in dat rijzige gebouw waar de nieuwbakken singles binnen 45 dagen een nieuwe partner moeten vinden. Lukt het hen niet, dan zullen ze als dier hun leven in het Bos moeten vervolgen. Daar wonen ook de zogenaamde loners, mensen die gefaald hebben in hun zoektocht naar liefde. Er wordt hardvochtig jacht op ze gemaakt, want de regels zijn onverbiddelijk. Voor alleen zijn is geen ruimte. Voor het maken van keuzes net zo min.

Het is een krankzinnig maar doelbewust plot, dat door de hele film heen blijft galmen. De droog uitgesproken dialogen dragen sterk bij aan de absurditeit. De bewoners van het Hotel hebben daarbij ieder hun eigen gekke mankementen. Het grauwe, regenachtige magisch-realisme, conform de gemoedstoestand van David, past de film als gegoten. ‘The Lobster’ is bovendien doordrenkt met zwarte humor, die de onderliggende thematiek knap genoeg niet in de weg staat.

De beeldkadrering is bijvoorbeeld zo ingevuld dat elk shot wat over de actuele moeilijkheden van het opbouwen van relaties heeft te zeggen. Wanneer de directrice van het Hotel zichzelf komt voorstellen aan David is haar man slecht tot aan zijn nek te zien. Hun eigen relatie is zelf blijkbaar zo sterk nog niet. Daardoor wordt er eveneens een acute spanning op de film gezet. David wordt nadrukkelijk geportretteerd als slachtoffer van het strenge bewind. Een hoge betrokkenheid is het gevolg. Die menselijkheid voortkomt eveneens dat ‘The Lobster’ te schematisch wordt. Jammer alleen van de stramme voice-over, die precies vertelt wat de toeschouwer met eigen ogen zien kan.

Wanneer een nieuwe liefde zich niet aandient, zit er voor David maar één ding op. Hij vlucht, naar de loners in het Bos. De regels zijn daar even bizar. Flirten is er verboden. Over meer verregaande seksuele handelingen wordt zelfs niet gepraat. Om toch zeker te zijn van de kuisheid van de Bosbewoners, wordt er alleen dance-muziek gedraaid. De kans dat er samen gedanst wordt, is gereduceerd tot het nulpunt. Het Bos is in alles het tegenovergestelde van het Hotel. De thematiek gaat hier verder dan de hedendaagse problematiek rond het aanknopen van relaties alleen. De cultuurkritiek van ‘The Lobster’ is breder. Van het vrije individualisme tegenover de begrensde beknotting van bovenaf: beide richtlijnen zijn even ridicuul. Als David in het Bos verliefd raakt op een loner (Rachel Weisz), zijn de rapen dan ook gaar. Tussen twee uitersten lijkt ontsnappen onmogelijk. Één ding is zeker. ‘The Lobster’ is een heerlijk macaber en genadeloos sprookje.

Wouter Los

Waardering: 4.5

Bioscooprelease: 22 oktober 2015
VOD-release: 15 maart 2016
DVD-release: 15 maart 2016
DVD-release: 3 december 2019 (DVD-box 4 films van Yorgos Lanthimos)