The Long Goodbye (1973)
Regie: Robert Altman | 112 minuten | drama, misdaad, thriller | Acteurs: Elliot Gould, Nina Van Pallandt, Sterling Hayden, Mark Rydell, Henry Gibson, David Arkin, Jim Bouton, Warren Berlinger, Jo Ann Brody, Stephen Coit, Jack Knight, Pepe Callahan, Vincent Palmieri, Pancho Córdova, Enrique Lucero, Rutanya Alda, Tammy Shaw, Jack Riley, Ken Samson, Jerry Jones, John S. Davies, Rodney Moss, Leslie Simms, Leslie McRae, Sybil Scotford, Herb Kerns
‘The Long Goodbye’ draait om het wel en wee van Philip Marlowe, de befaamde privédetective. Regisseur Robert Altman kiest ervoor om het ouderwetse aandoende personage van de stevig rokende detective te transformeren naar de moderne tijd van begin jaren zeventig. De keuze valt niet altijd goed uit. Elliot Gould speelt overigens een goede hoofdrol in een film die ups en downs kent. Het leven van een privédetective is niet altijd een pretje en zeker niet romantisch. Philip Marlowe (Gould) is het type man dat midden in de nacht zijn bed uit gaat om blikvoer voor zijn jankende kat te halen. Daarna wordt het erger. De argeloze Gould raakt verstrikt in een web van intriges en krijgt onder andere te maken met gewetenloze gangsters die hun hand er niet voor omdraaien om vrouwen in elkaar te slaan. Bovendien is onduidelijk of de politie aan de goede kant van de wet staat. De diverse subverhalen van de film zijn niet altijd even interessant, waardoor je interesse gaandeweg af kan kalven.
Gelukkig is er Elliot Gould (‘MASH’). De man met de verdrietige, naïeve gezichtsuitdrukking is geknipt voor de Philip Marlowe die regisseur Altman (‘The Gingerbread Man’) voor ogen heeft. Gould woont in een prachtig penthouse op een heuvel, direct naast een groep bloedmooie, jonge meiden die de hele dag high en naakt naar zichzelf op zoek zijn. Gould is echter zo verstrooid dat hij wel boodschappen voor de vrouwen meeneemt, maar nooit eens probeert om eens beter kennis met hen te maken. Later, bij de mooie Van Pallandt (‘American Gigolo’), gebeurt hetzelfde: zij zoekt toenadering en maakt avances, maar Gould zit gevangen in zijn rol van eeuwige vrijgezel.
Regisseur Altman maakt van ‘The Long Goodbye’ een mix van komedie, drama en film noir. Hij transformeert een ouderwetse detective naar de moderne tijd. Gould rijdt in een aftandse oldtimer, die nogal opvalt tussen de grote Amerikaanse wagens. Daarnaast lijkt de welopgevoede, beschaafde Gould een eenling tussen de misdadigers, corrupte agenten en vrijgevochten vrouwen van de moderne tijd. Gelukkig blijft hij niet de hele film een aardige vent. Wanneer blijkt dat één van zijn vrienden hem bedondert, blijft van Gould’s schappelijke imago weinig over. De ontwikkeling van Gould’s personage is een sterk aspect van de film.
Helaas zijn niet alle onderdelen van ‘The Long Goodbye’ even sterk. Zowel Gould als Van Pallandt spelen interessante personages, maar Hayden als schrijver met een writers block is geen succes. Daarnaast overtuigt Rydell niet als gangster en moet Gibson het doen met een vreemde rol als directeur van een psychiatrische instelling. Gelukkig maakt het interessante einde van ‘The Long Goodbye’ weer wat goed, mede omdat een aantal verhaallijnen mooi uitkomen. ‘The Long Goodbye’ is het verhaal van een enigszins sullige detective die op zoek moet naar de waarheid. Sterke rollen van zowel Van Pallandt als Gould, andere rollen zijn van lager niveau. Gedurende een groot deel van de film kiest regisseur Altman voor een luchtige aanpak, met Gould als personificatie. De quasi-humoristische invalshoek blijkt niet productief, waardoor verveling en desinteresse op de loer liggen. Gelukkig heeft het einde van ‘The Long Goodbye’ nog wat verrassingen in petto.
Robbert Bitter