The Lost King (2022)

Regie: Stephen Frears | 108 minuten | komedie, drama | Acteurs: Sally Hawkins, Steve Coogan, Harry Lloyd, Shonagh Price, Helen Katamba, Lewis Macleod, Jenny Douglas, Benjamin Scanlan, Adam Robb, Harry Lloyd, Robert Jack, Sarah MacGillivray, John-Paul Hurley, James Rottger

In 2012 wordt in het centrum van de Engelse stad Leicester een opmerkelijke vondst gedaan onder een parkeerplaats van de gemeente: het skelet van koning Richard III. Dat de beruchte koning na meer dan 500 jaar terug wordt gevonden, is zonder twijfel de verdienste van Philippa Langley (Sally Hawkins). Zij is een amateurspeurder uit Edinburgh die gefascineerd raakt door het leven van Richard III, en dan steeds meer geobsedeerd raakt en met haar gedrevenheid en vasthoudendheid de sceptische professionele historici en wetenschappers te kijken zet.

Langley is een gescheiden vrouw van middelbare leeftijd, ongelukkig in haar werk. Ze lijdt aan het chronisch vermoeidheidssyndroom (ME). Met haar ex-man John (Steve Coogan) heeft ze een goede band en ze voeden samen hun twee zoontjes op. Als ze met één van haar kinderen naar een uitvoering van het toneel ‘Richard III’ van William Shakespeare gaat, raakt dat een gevoelige snaar. Richard III wordt in het stuk gepresenteerd als de ultieme schurk – die in 1483 onrechtmatig de troon greep en zijn jonge neefjes – waaronder de rechtmatige koning Edward V – in de Tower of London liet opsluiten en vermoorden. Wat er vervolgens precies met de “Princes in the Tower” is gebeurd, is tot vandaag een mysterie. In 1485 sneuvelt Richard III in een veldslag tegen een legertje van opstandelingen onder aanvoering van Henry Tudor, die Henry (Hendrik) VII wordt. Richard wordt begraven in een klooster in Leicester, maar als dat klooster bijna een eeuw later tijdens de Engelse Reformatie wordt gesloopt, wordt het lichaam van Richard als verloren beschouwd. De meest gangbare theorie is dat zijn overblijfselen – als gehate koning – in de rivier zijn gegooid.

Philippa raakt ervan overtuigd dat de slechte reputatie van Richard III onterecht is en gaat zich steeds meer in hem verdiepen. John maakt zich daar steeds meer zorgen over, zeker als Philippa haar werk en sociale leven begint te verwaarlozen. Wat Philippa hem maar niet vertelt, is dat ze bezocht wordt door de geest van Richard (Harry Lloyd). De makers hebben daarmee een elegante oplossing bedacht om zowel Philippa’s obsessieve gedrag te belichten – waar ze behoorlijk veel mensen mee afschrikt – en haar gedachtegang in dialoogvorm te verbeelden. Tijdens een bezoek aan Leicester komt ze in contact met universitair docent en historicus Richard Buckley (Mark Addy), die haar met tegenzin begint te helpen. Hoewel Buckley tegen heug en meug meedoet, ontmoet Langley nog veel meer weerstand vanuit de academische wereld. Aardig detail: Lloyd speelde in ‘Game of Thrones’ troonpretendent Viserys Targaryen die probeert om koning Robert Baratheon van de troon te stoten, die gespeeld wordt door Addy. Het fictionele personage van koning Robert is overduidelijk gebaseerd op koning Edward IV… de broer van Richard III.

‘The Lost King’ is onder andere gebaseerd op een boek waarvan Langley zelf co-auteur was en de film belicht haar grotendeels in een sympathiek licht. Hawkins is opperbest als de gedreven Philippa Langley, wier soms eigenaardige optreden in de film wordt verklaard vanuit het feit dat ze een vrouw en geen professionele achtergrond als historicus of archeoloog heeft. Daarmee nuanceren de makers en Hawkins in haar spel het optreden van Philippa enigszins. In werkelijkheid komt Langley in documentaires en interviews over Richard III nog buitenissiger over, omdat ze over hem geen kwaad woord wil horen. Of ze in werkelijkheid ook zo negatief behandeld wordt als in de film, is in het Verenigd Koninkrijk overigens onderwerp van discussie. Langley is in elk geval iemand die felle emoties oproept, in positieve en negatieve zin.

De film laat veel zaken slim in het midden en over aan de interpretatie van de kijker. In het Verenigd Koninkrijk wordt nog altijd fel gedebatteerd over Richard III. De meeste historici zien de koning als een typische middeleeuwse vorst, die waarschijnlijk verantwoordelijk is voor de dood van zijn neefjes. Maar Richard heeft ook veel fans, onder meer vanuit de Richard III Society, die zeggen dat de Tudors de reputatie van Richard zwart hebben gemaakt. Zij zien de koning als een model van ridderlijkheid en verlicht bestuur die onschuldig is aan alle misdaden die aan hem worden toegeschreven. De film blijft behendig in het midden, ook al ligt de focus op Philippa’s positieve interpretatie. De cruciale vraag of Richard III echt zijn neefjes liet vermoorden, wordt door de makers op een slimme manier beantwoord: het hangt van je eigen standpunt af hoe je hiernaar kijkt.

Wat voor de doorsnee kijker vooraf misschien saai lijkt te zijn, een speurtocht in archieven en oude documenten, wordt boeiend en energiek in beeld gebracht. Of je nu wil of niet, je gaat met Philippa meeleven als ze aan het puzzelen slaat, kleine overwinningen weet te behalen die haar weer een stapje dichterbij brengen en je duimt voor haar bij elke tegenslag dat het toch nog goed komt. Hoewel de uiteindelijke uitkomst bekend is – Richard wordt gevonden – weet regisseur Stephen Frears vakkundig de spanning erin te houden. Het resultaat mag er zijn: ‘The Lost King’ is typisch Brits entertainment van de bovenste plank.

Hans Geurts

Waardering: 4

Bioscooprelease: 17 november 2023
VOD-release: 26 juli 2023 (Pathé Thuis)