The Major – Mayor (2013)

Regie: Yuriy Bykov | 99 minuten | actie, misdaad, drama | Acteurs: Denis Shvedov, Yuriy Bykov, Irina Nizina, Ilya Isayev, Dmitriy Kulichkov, Boris Nevzorov, Kirill Polukhin

Met ‘The Major’ heeft regisseur, scenarioschrijver en acteur Yuri Bykov een geslaagd maar bijzonder grimmig debuut afgeleverd, waarin hij zelf een van de hoofdrollen vertolkt. Ook de montage staat op naam van Bykov, je zou bijna denken dat zoveel dubbelfuncties in één film misschien wat veel van het goede is. Toch mag het resultaat van dit spannende en sombere Russische politiedrama er zijn. De film biedt een weinig hoopvolle inkijk in het hedendaagse, door corruptie en geweld murw geslagen, provinciale Rusland.

Wanneer hoofdagent (‘major’) Sergey Sobolev een telefoontje krijgt dat zijn vrouw op het punt staat te bevallen, stapt hij in zijn auto en racet zo snel hij kan over de met ijs beslagen wegen van het platteland ten zuiden van Moskou. Opgefokt vliegt hij een bocht om en nadert een bushalte. Een zevenjarig jongetje dat net wil oversteken aarzelt, maar loopt toch de weg op. In plaats van te remmen drukt Sergey het gaspedaal extra in, slipt en raakt het kind, met fatale gevolgen. In paniek laat hij het kind in de sneeuw liggen, sluit de panische moeder (Irina Nizina) op in zijn auto en belt snel zijn collega Pasha Kroshunov om hulp. Nauwelijks verbaasd door dit verzoek, is deze Pasha (gespeeld door regisseur Bykov zelf, die daarmee een heel sterk personage neerzet) binnen no time ter plaatse, in het gezelschap van volgzame collega Merkulov (Ilya Isaev). Met de vanzelfsprekendheid waarmee ze besluiten om verslag te doen van het ongeluk ten gunste van Sobolev, raakt Bykov een gevoelige snaar: de corruptie zit zó diep geworteld dat die van het Russische rechtssysteem een ondoordringbaar moeras heeft gemaakt, waarin iedereen die ermee te maken krijgt dieper en dieper wegzakt en goed en kwaad nauwelijks meer een rol spelen. Moeder Irina is dan ook ontroostbaar en woest, maar niet echt verrast door de manier waarop de waarheid gemanipuleerd wordt.

Vanaf het eerste moment waarop de politiemannen besluiten hun waarheid door te voeren, volgt de ene na de andere verkeerde beslissing en raakt de film verder verwijderd van een menselijke oplossing voor deze tragedie. De aanvankelijke leugens moeten verderop weer worden verbloemd en zo valt het ene na het andere slachtoffer. Wanneer Sobolev en Kroshunov langs hun baas gaan om de situatie uit te leggen – of dit nu daadwerkelijk een hogere politieofficier is, een corrupte plaatselijke politicus of gewoonweg een maffiabaas, blijft onduidelijk – slaat voor het eerst de twijfel toe. Deze wil koste wat het kost voorkomen dat deze hele geschiedenis zijn imago of dat van de regionale machthebbers zou beschadigen. Wrang genoeg vertelt hij dit terwijl zijn eigen kleine kinderen vrolijk rondrennen door zijn huis. Sobolev, inmiddels met knagend geweten, krijgt in duidelijke taal te verstaan dat terugkrabbelen of de hand in eigen boezem steken absoluut geen opties zijn.

Bykov poneert met de film, behalve een verrot en erbarmelijk Russisch rechtssysteem, ook stellingen over de menselijke aard die stemmen tot nadenken. Wat zou jij doen als de kersverse vader van je kind iemand aanrijdt? Zou je hem aangeven? Zou jij een collega een hand boven het hoofd houden? Een andere vraag die zich aandringt is typerend voor de heilloze sfeer van de film: wat als Sergey het jongetje nooit was tegengekomen met de auto, en deze kleine Kolya misschien vijftien jaar later ook bij de politie was gegaan? En een collega van hem eens in een noodsituatie terecht kwam? Tijdens de laatste zenuwslopende scènes van de film, verwoorden de agenten deze beangstigende gedachtes. Wanneer moeder Irina, inmiddels binnen 24 uur van haar zoon beroofd, haar man verloren, gemanipuleerd en gegijzeld, vraagt: “Wat zijn jullie voor beesten?”, antwoordt de hulpagent zonder enig spoor van emotie: “wij zijn mensen, net als jij.”

En met die opmerking is het gevoel dat dit ‘alleen in Rusland zou kunnen’ ineens een stuk minder overtuigend. Een film die erin hakt.

Ruby Sanders

Waardering: 4

Bioscooprelease: 26 maart 2015