The Man Who Saved the World (2014)

Regie: Peter Anthony | 105 minuten | drama | Acteurs: Sergey Shnyryov, Nataliya Vdovina, Oleg Kassin, Vilis Daudzins, Igor Chernyavskiy, Girts Jakovlevs, Mihails Karasikovs, Igor Filippov, Ieva Aleksandrova, Baiba Broka, Girts Kesteris, Levs Retniks, Rodions Kuzmins | Met: Stanislav Petrov, Kevin Costner, Walter Cronkite, Galina Kalinina, Robert De Niro, Matt Damon, Ashton Kutcher, Douglas Mattern, Sanders Kevin

Zonder Stanislav Petrov zou deze recensie niet bestaan, zou deze recensent niet bestaan en zou de lezer van deze recensie niet bestaan. Deze onheilstijding in retrospectief heeft te maken met de gebeurtenissen in de nacht van 25 op 26 september 1983. De Koude Oorlog woedde op zijn hevigst, de Sovjet-Unie had net een Zuid-Koreaans passagiersvliegtuig neergeschoten en de wereld wachtte in spanning af wat er zou gebeuren.

En toen, vlak na middernacht op 26 september 1983, klonk het alarm in de bunker van het Sovjet commandocentrum. Sovjetsatellieten meldden dat twee Amerikaanse atoomraketten op weg zouden zijn naar Rusland. Een reactie van de Russen zou leiden tot een nucleaire kettingreactie, waarmee de helft van de wereldbevolking en een groot deel van de aarde zou zijn vernietigd. De man die moest beslissen over terugslaan of niet heette Stanislav Petrov.

In de documentaire ‘The Man Who Saved the World’ ontmoeten we de oude luitenant-kolonel van het Sovjetleger. We volgen hem wanneer hij samen met de tolk Galina de Verenigde Naties toespreekt en op bezoek gaat bij celebrities als Matt Damon en Kevin Costner. Tussendoor krijgen we een nagespeelde reconstructie te zien van de gebeurtenissen die bijna leidden tot een apocalyps.

Die reconstructie maakt deze onevenwichtige film enigszins de moeite waard. De angst, de twijfels, het onmenselijke dilemma van Petrov, het wordt allemaal geloofwaardig gepresenteerd. Dit deel heeft nog het meest weg van een geslaagde retrothriller.

Het documentaire-deel is een stuk minder interessant, vooral omdat het allemaal zo fake lijkt. De merkwaardige gesprekken tussen Petrov en de tolk, het opgelegde gevloek en getier en natuurlijk (want het is uiteindelijk een westerse film) de flauwe grapjes over Matt Damon. Bovendien is dit het soort documentaire waar de camera, hoe toevallig, er altijd weer bij is als er iets belangrijks of onverwachts gebeurt. Niemand schijnt die camera trouwens op te merken, ook niet als Petrov onverwacht ergens verschijnt.

De documentaire beperkt zich niet tot de bijna-catastrofe, maar belicht ook het huwelijk en de verscheurde familie van Petrov. Die stukken zijn vanuit menselijk oogpunt nog wel boeiend maar ze missen een link met het grote verhaal. In mindere mate geldt dat ook voor het veelvuldig opduiken van ontploffende atoombommen en andere luidruchtig spektakel, zoals de overbekende beelden van 9/11.

Dergelijke keuzes maken van ‘The Man Who Saved the World’ een gemiste kans. Een speelfilm zou prima hebben gewerkt, net als een reconstructie in de vorm van gesprekken. Maar dan wel met meerdere betrokkenen. Onze dankbaarheid jegens Petrov wordt er natuurlijk niet minder om, onze dankbaarheid jegens regisseur Anthony houden we voorlopig bescheiden.

Henny Wouters

Waardering: 2.5

DVD-release: 15 december 2015