The Nutcracker and the Four Realms (2018)
Regie: Lasse Hallström, Joe Johnston | 99 minuten | avontuur, familie | Acteurs: Mackenzie Foy, Matthew Mcfadyen, Morgan Freeman, Tom Sweet, Ellie Bamber, Eugenio Derbez, Richard E. Grant, Keira Knightley, Helen Mirren, Omid Djalili, Misty Copeland, Jack Whitehall, Gustavo Dudamel, Meera Syal, Anna Madeley
Rond de feestdagen duikt het klassieke verhaal rond ‘De notenkraker’ vaak weer op. De balletvoorstelling met de prachtige, herkenbare muziek van Pjotr Iljitsch Tsjajkovski werd op 18 december 1892 voor het eerst opgevoerd in het legendarische Mariinskitheater in Sint Petersburg. Aan de basis van het door Marius Petipa en Ivan Vsevolosjki geschreven libretto lag een versie van Alexandre Dumas, en hij had zich weer laten inspireren door Ernst Hoffmanns sprookje ‘De notenkraker en de muizenkoning’ uit 1816. Twee eeuwen later inspireert het verhaal nog altijd, want Walt Disney Pictures bracht onlangs ‘The Nutcracker and the Four Realms’ (2018) uit. Niemand minder dan Lasse Hallström (de man achter ‘My Life as a Dog’ uit 1985, ‘What’s Eating Gilbert Grape?’ uit 1993 en ‘The Cider House Rules’ uit 1999) nam plaats op de regisseursstoel, maar omdat het filmen meer tijd in beslag nam dan gepland en Hallström andere afspraken had staan, nam Joe Johnston (‘Jumanji’, 1995; ‘The Wolfman’, 2010) het staartje van het regiewerk voor zijn rekening. Diezelfde Johnston is tevens aangetrokken om het vierde deel in de ‘Narnia’-reeks (‘The Silver Chair’) te regisseren en heeft aangekondigd dat dat zijn laatste film wordt.
De heldin van ‘The Nutcracker and the Four Realms’ heet Clara en wordt gespeeld door Mackenzie Foy. Samen met haar vader (Matthew Macfadyen), broertje Fritz (Tom Sweet) en zus Louise (Ellie Bamber) maakt ze zich op voor het grote kerstbal in het landhuis van hun peetvader Drosselmeyer (Morgan Freeman), een excentrieke uitvinder bij wie inventieve en nieuwsgierige Clara graag in de kelder rondscharrelt. Het is de eerste kerst zonder hun moeder Marie en dat drukt de stemming behoorlijk. Marie blijkt haar kinderen iets bijzonders te hebben nagelaten. Clara krijgt een mysterieus metalen ei dat met een speciale sleutel geopend kan worden. De zoektocht naar die sleutel brengt haar in een geheimzinnige wereld bestaande uit vier koninkrijken (‘realms’), die worden geleid door Hawthorne de bloemenkoning (Eugenio Derbez), Shiver de sneeuwvlokkenkoning (Richard E. Grant), Sugar Plum ‘Queen of Sweets’ (Keira Knightley) en Mother Ginger (Helen Mirren), koningin van het amusement. Met die laatste leeft de rest van deze magische wereld echter in onmin. Met hulp van de moedige notenkraker Phillip (Jayden Fowora-Knight) zet Clara haar zoektocht naar de sleutel voort en belandt ze ongevraagd in de machtsstrijd tussen de leiders van de Four Realms.
‘Narnia’, ‘Alice in Wonderland’, ‘Harry Potter’. In die hoek moeten we het met ‘The Nutcracker and the Four Realms’ ook zoeken. Wie verwacht dat dans een grote rol speelt, komt bedrogen uit. Het verhaal komt natuurlijk deels overeen met de klassieker, flarden muziek van Tsjaikovski komen voorbij (in de overigens prachtige score van James Howard Newton) en Misty Copeland, de eerste zwarte prima ballerina van The American Ballet Company, zorgt met haar – helaas te kort durende – optreden voor een hoogtepunt. Maar verder heeft deze verdisneyficeerde versie weinig te maken met de klassieke ‘Notenkraker’. Het gemis van moeder Marie moet zorgen voor een emotionele diepgang, maar die komt totaal niet uit de verf. Deze film kleurt zo netjes en zorgvuldig binnen de lijnen, dat het ten koste gaat van de levendigheid, oprechtheid en onze sympathie. Alles is dusdanig bedacht, gladgestreken en ontdaan van elke vorm van eigenheid dat het een zouteloze, saaie boel is geworden. En dat ondanks de warrige, bombastische explosie van kleur en visueel ontwerp.
Pluspuntjes zijn er gelukkig ook: de al eerder genoemde adembenemende bijdrage van Misty Copeland had best nog wat langer mogen duren en de film ziet er dankzij de fantastische kostuums van Jenny Beavan en het bijbehorende production design van Guy Hendrix Dyas, met een vette knipoog richting Rococo en Steampunk, oogverblindend uit. Bij de acteurs valt vooral Keira Knightley op, die zich uitleeft in haar rol van Sugar Plum en uitpakt met een overdreven stemmetje en fantastisch suikerspinnenhaar. Naast haar verbleekt Mackenzie Foy, de heldin van het verhaal die te kleurloos en doorsnee is om indruk te maken. Veel personages in het wonderland waar Clara terechtkomt, zijn zo overladen door uitbundige make-up en kleding dat zij even levenloos overkomen als de tinnen soldaatjes die de schurk in deze film tot leven weet te wekken om een leger te vormen.
‘The Nutcracker and the Four Realms’ is een typisch geval van ‘style over substance’. Disney ging er met het klassieke verhaal vandoor en doopte het in een mierzoet, regenboogkleurig bad zonder zich te bekommeren om de diepgang en de oprechtheid van de personages. Slecht is de film niet, maar de kans dat deze suikerbom blijft hangen is minimaal.
Patricia Smagge
Waardering: 2.5
Bioscooprelease: 1 november 2018
DVD- en blu-ray-release: 5 april 2019