The Order (2024)
Regie: Justin Kurzel | 116 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Jude Law, Tye Sheridan, Nicholas Hoult, Marc Maron, Alan Berg, George Tchortov, Daniel Yip, Daniel Doheny, Sebastian Pigott, John Warkentin, Phillip Forest Lewitski, Vanessa Holmes, Bryan J. McHale, Rae Farrer, Carter Morrison, Odessa Young, Tye Sheridan, Philip Granger, Ryan Chandoul Wesley, Morgan Holmstrom, Bradley Stryker, Alison Oliver, Huxley Fisher, Jurnee Smollett, Randy Fisher, Geena Meszaros, Sean Tyler Foley, Victor Slezak, Matias Lucas, Sarah Haggeman, Dayna Lea Hoffman, Lenore Stillwell
Hoe ontstaan verwerpelijke ideeën en zijn ze ooit helemaal uit de maatschappij te halen? Deze (waarschijnlijk) retorische vragen vormen de basis van ‘The Order’, een op waarheid gebaseerd verhaal over een zogeheten white supremacist groepering in de jaren tachtig.
Terry Husk (Jude Law) is een FBI-agent die op zoek is naar een nieuwe zaak. Hij stuit op een dossier over neo-nazi’s in Spokane, Washington en gaat daar samenwerken met hulpsheriff Jamie Bowen (Tye Sheridan), in de hoop een reeks van overvallen en bomaanslagen op te lossen. Het is het begin van een kat-en-muisspel tussen de FBI aan de ene kant, en een extremistische groep geleid door Bob Mathews (Nicholas Hoult) aan de andere kant.
‘The Order’ is de naam van de terroristische groepering en is een verwijzing naar het boek ‘The Turner Diaries’. Een bestaand boek uit de jaren 70, waarin een plan uiteen wordt gezet om Amerika “terug te veroveren”. Er lopen een paar thema’s langs elkaar. Centraal staan de groep en de families die daar achter zitten. Gezinnen met kinderen die trouw de zondagse diensten van hun kerk bezoeken, maar waar het christelijke geloof op de een of andere manier een racistische afslag heeft genomen. Hier zijn goed de tegenstellingen te zien tussen de groep militante mannen en hun goedbedoelende vrouwen en volkomen onschuldige kinderen. Dan is er Husk, een doorgewinterde agent die juist vervreemd is geraakt van zijn gezin. En daar weer tussenin zit de jonge hulpsheriff Bowen, met een familie van gemengde afkomst.
Het verhaal wordt continu afgewisseld met indrukwekkende natuurbeelden van de bergrijke omgeving. Het lijkt een metafoor te zijn voor de nietigheid van de mens, maar ook voor hoe kleine ideeën kunnen uitmonden in een gigantische puinhoop voor alle betrokkenen. ‘The Order’ doet erg denken aan de klassieker ‘Mississippi Burning’, hoewel die film zich in het zuiden en in de jaren zestig afspeelt. Het acteerwerk is prima en het tempo van de film is rustig. Soms iets té rustig; het voelt vaak meer als een karakterstudie, terwijl de actie wel wat eerder op gang had mogen komen. De muziek is goed gekozen. Het is minimalistisch, en wanneer het aanwezig is, neemt het de vorm aan van grote, ruimtelijke soundscapes die perfect passen bij het weidse berg- en bosrijke decor.
Als kijker word je ontzettend boos bij het zien van Mathews en zijn groepering. De verleiding om in goed-slecht te denken is groot. De huidige tijd helpt daar ook niet bij, maar toch is dat iets om ook zelfkritisch op te zijn. Veel ideeën, hoe afschuwelijk ook, ontstaan vaak uit angst en onvrede. Mensen raken hun baan en huis kwijt en dan is het makkelijk om daar een zondebok voor te zoeken. Ook in ‘The Order’ ligt het oordeel van buitenstaander Husk al snel vast: “het is hier één grote racistische bende”. Een mooi verweer daarop komt van Bowen, met de quote: “Not everyone here was born under a white blanket”. De scène waarin de agenten bij de ouders van één van de extremisten langsgaan is ook ontroerend. Daar is de pijn te zien van mensen die ook maar hun best hebben gedaan om hun kind zo goed mogelijk op te voeden, maar ondanks dat moeten aanzien hoe hun zoon een heel andere kant op is gegaan.
‘The Order’ is een prima film en de gedachten en vragen zijn zonder meer interessant. Het tempo blijft hier en daar een beetje hangen, waardoor er minder uitgehaald wordt dan gevoelsmatig mogelijk is. Toch geeft het eens te meer aan hoe belangrijk het is om te beseffen dat we allemaal mensen zijn en dat het vreselijk belangrijk is om altijd naar de menselijke kant te blijven kijken, in plaats van een heilloze toevlucht te zoeken in verdeeldheid en geweld.
Gijsbert Ambachtsheer
Waardering: 3.5
VOD-release: 6 februari 2025 (Prime Video)