The Other Final (2003)

Regie: Johan Kramer | 77 minuten | documentaire

Twee kleine exotische (arme) landen die elkaar leren kennen en ook nog eens een broederlijk potje voetbal om de trofee van het laagst gerangschikte voetbalelftal ter wereld. Het idee achter ‘The Other Final’ straalt verbroedering en interesse in andere culturen uit. Maar dit idee is gek genoeg uit de frustratie ontstaan die Matthijs de Jongh voelde na de uitschakeling van ons Nederlands elftal voor het WK voetbal 2002 in Zuid-Korea en Japan. Verbroedering geboren uit frustratie, een merkwaardige combinatie. Toch toveren De Jongh en de makers van de film deze negatieve emotie om in een positieve documentaire over ‘dé voetbalwedstrijd van 2002’: Bhutan – Montserrat.

De makers doen dit op een leuke manier. Als kijker leer je eerst beide landen een klein beetje kennen. Montserrat in de Cariben, kan zich dankzij Britse ontwikkelingshulp volledig richten op het herstelproces na een vulkaanuitbarsting in 1997. Natuurgeweld dat de lokale soca muzikant Alphonsus ‘Arrow’ Cassell inspireerde tot het schrijven van de wereldberoemde zomerse hit “(Feeling) Hot, hot, hot”. De vulkaan heeft echter ook het sportcomplex van de voetbalbond van Montserrat vernield en de film brengt prima in beeld hoe het team van Montserrat traint op een hobbelig veldje met uitzicht op bergjes en de zee. Een heel sympathiek beeld van de nummer 203 op de FIFA ranglijst van juni 2002.

Het geschetste beeld van Bhutan is al niet anders. Dit boeddhistische koninkrijk in Himalaya kent geen democratie zoals wij die hebben en wordt bestuurd door een koning met een raad van ministers. Hier is niet voetbal de nationale sport, maar boogschieten. Toch is er uit een totaal van 900 amateurvoetballers in het land een nationaal team samengesteld. Een team dat bij de WK kwalificatie met 20-0 verloor van Koeweit. Daardoor stond het in juni 2002 op de 202de plaats op de FIFA wereldranglijst.

De landen worden in ‘The Other Final’ op een interessante, positieve en sympathieke manier aan de kijker voorgesteld. Met niet te veel en niet te weinig leuke feitjes, gesprekjes met betrokkenen en mooie beelden. Het grote tekort van de documentaire is echter dat deze hierin te veel doorschiet naar het positieve. Bhutan lijkt bijna een heilstaat. Zoals bij het gesprek met een Bhutanese bobo die opmerkt dat welvaart in Bhutan gemeten wordt als Bruto Nationaal Geluk in plaats van Bruto Nationaal Product. Een geromantiseerd beeld waar je wel even doorheen moet prikken. Er zijn bijvoorbeeld duizenden Nepalees sprekende burgers uit het zuiden van het land die daar anders over denken. Zij moesten vluchten naar Oost-Nepal omdat Bhutan hen als tweederangs burgers behandelt aangezien zij een andere taal spreken (zie Amnesty International’s Jaarboek 2005).

Ondanks dit tekort aan politieke realiteitsgevoel, blijft ‘The Other Final’ boeiend. De kracht zit ‘m in de benadering op het niveau van mensen zoals jij en ik. Voetballers, coaches en toeschouwers die buiten de commerciële grootsheid van het WK 2002 om hun wedstrijd van de eeuw voorbereiden en beleven. Als kijker zie je hoe sport mensen nog echt blij kan maken. Of je nu wint of verliest. Of je nu in een arm land leeft of niet. Of je regering hele bevolkingsgroepen wegpest of niet. Al is het maar voor even, de betrokkenen mensen hebben aan De Jonghs initiatief een onvergetelijke ervaring overgehouden en als kijker kan je dit meebeleven.

Redactie Cinemagazine

Waardering: 3.5

Bioscooprelease: 25 september 2003