The Other Side of Everything – Druga strana svega (2017)

Regie: Mila Turajlic | 100 minuten | documentaire

Een deur die 60 jaar lang gesloten is gebleven, met de sleutel nog in het slot. Het zou zomaar de opening van een spannend mysterie kunnen zijn, maar het is de opening van een documentaire over de Servische politieke geschiedenis, ‘The Other Side of Everything’. Het ouderlijk huis van politieke activiste Srbijanka Turajlic werd tijdens de nationalisering van het toenmalige Joegoslavië verdeeld, om onderdak te bieden aan meerdere families. Sinds die verdeling zijn de afscheidende schuifdeuren niet meer open geweest. Samen met haar dochter besluit Turajlic om de deuren te openen. Dochter Mila is filmmaakster en besluit om haar moeder gedurende deze periode te filmen en te vragen naar de verschillende regimes die ze heeft meegemaakt.

In de periode van opnames zijn de Servische verkiezingen, uiteindelijk gewonnen door een voormalig handlanger van dictator Milosevic, in volle gang. Dit geeft de film een interessante invalshoek op de vraag hoe ver het Servische volk de afgelopen 60 jaar is ontwikkeld. Turajlic heeft drie verschillende periodes meegemaakt (communisme onder Tito, dictatuur onder Milosevic en democratie tot nu toe) en bij de laatste twee periodes een actieve rol van betekenis gespeeld. Dat maakt haar blik op het Servië van nu een relevante reflectie over de ontwikkelingen van de bevolking.

Niet alleen op politiek en historisch vlak is ‘The Other Side of Everything’ interessant, ook het persoonlijk vlak blijft niet onderbelicht. Het is lastig om niet geraakt te worden op het moment dat Mila uitvalt tegen haar moeder over haar status als revolutionair. Srbijanka vindt dit namelijk de plicht van een professor om haar studenten in alles bij te staan, waar Mila het totaal niet mee eens is. De woordenwisseling die volgt is indrukwekkend. Het maakt de persoon achter het symbool zoveel beter zichtbaar. Waar beelden van revolutionaire leiders in iedere huiskamer binnenkomen, blijft de motivatie van deze personen vaak achterwege. In ‘The Other Side of Everything’ komt die motivatie wel naar voren.

Vijftien jaar geleden was Srbijanka Turajlic een belangrijke schakel in het einde van het regime van Milosevic. Nu blikt ze, samen met haar dochter, terug op vijftig jaar Servische politiek, met twee grote revoluties daarin. Haar conclusie? Alle revoluties falen, en de ‘winnaars’ van de revolutie vinden altijd een manier om het te verpesten. De teleurgestelde revolutionair klinkt berustend. Ze is te oud om er nog iets aan te doen, maar weet dat de huidige situatie onleefbaar is. Dankzij de inspanningen van haar dochter wordt de kijker meegenomen in het Servische bestaan, en is er geen andere conclusie mogelijk dan het volledig met haar eens te zijn.

‘The Other Side of Everything’ is een roerende film over een land in diepgewortelde verdeeldheid. Deze film vormt een mooi inkijkje in de Servische samenleving, en de problemen die deze samenleving kenmerken. Vandaar dat deze film een aanrader is voor iedereen die geïnteresseerd is in de Balkan, de geschiedenis van het communistische oostblok of politiek in het algemeen.

Teun van der Maas

Waardering: 4

Bioscooprelease: 18 januari 2018 (in het kader van The Best of IDFA on Tour 2017-2018)