The Physician (2013)

Regie: Philipp Stölzl | 155 minuten | avontuur, drama | Acteurs: Tom Payne, Stellan Skarsgård, Olivier Martinez, Emma Catherine Rigby, Elyas M’Barek, Fahri Yardim, Makram Khoury, Michael Marcus, Ben Kingsley, Stanley Townsend, Emil Marwa, Martin Hancock

In 1986 schreef de Amerikaanse auteur Noah Gordon het eerste boek uit een trilogie dat niet veel aandacht in zijn land kreeg, maar erg populair bleek in Europa en met name in Duitsland en Spanje. Het is dan ook in Duitsland dat dit boek in 2013 een verfilming kreeg met de gelijknamige titel ‘The Physician’. Deze Engelstalige film heeft een indrukwekkende cast met onder andere Stellan Skarsgård en Ben Kingsley die de film naar een hoger niveau brengen.

De film begint in het Middeleeuwse Engeland, 1021 AD, waar al gauw duidelijk wordt dat geneeskunde verre van ontwikkeld is. Na de dood van zijn moeder, sluit Rob Cole aan bij een barbier-chirurgijn en samen reizen ze Engeland door om mensen te helpen met hun kwalen. Ondertussen hangt er een schuldgevoel over Rob omdat hij zijn moeder niet heeft kunnen redden. Wanneer hij iemand tegenkomt die hem wijst op een geneesschool in Iran, is hij vastberaden daar de reis naartoe te maken. Maar de enige manier om toegelaten te worden, is om afstand te doen van zijn Christelijke geloof en zich voor te doen als Jood.

Wat regisseur Philipp Stölzl vooral laat zien in deze film, is dat het leven van een reiziger gepaard gaat met een uitzicht van prachtige natuurlandschappen om jaloers op te worden – van kamperen in een besneeuwd bos en rijden in een houten kar over bebloemde grasvelden tot een reis door de woestijn die doet denken aan scenes uit ‘Lawrence of Arabia’ (David Lean, 1962). Deze beelden lijken haast een compensatie te zijn voor het gedetailleerd laten zien van akelige medische behandelingen.

Ondanks de prettige esthetica van de film en goede relatievorming tussen Rob en de barbier, valt de film langzaam in een gat van exotisme en white saviorism. Zodra Rob in Iran aankomt, is er niet aan te ontkomen dat hij als witte Engelsman opvalt. Een vreemde cultuur vanuit zijn perspectief komt dan over als voyeurisme. Bovendien is het vervolgens Rob die als nieuweling net toevallig de oplossing van elk probleem weet te vinden.

In deze boekverfilming van Noah Gordon lijken sommige scènes op verwijzingen naar de Tweede Wereldoorlog, waarvoor hij zich destijds heeft aangesloten in het Amerikaanse leger. Deze verwijzing ligt vooral in het conflict tussen de religies van de Islam en het Jodendom, waarin de Islam de Joden weg willen hebben. Meer nog in beelden van een chaotische verzorgingszaal die wanhopig zieken van de schijnbare dood proberen te beschermen. Dit zijn bekende beelden voor velen die regelmatig de verschrikkelijke tijd herdenken. Maar het conflict in de film doet ook beseffen dat er in het Midden-Oosten al veel langer een conflict heerst, die nog lang niet opgelost is.

Met prachtige beelden in de eerste helft, verliest de kijker in de tweede helft een beetje de aandacht. Maar van het begin tot het eind laat de film wel een hele indrukwekkende geschiedenis zien, de geschiedenis van de geneeskunde. Het is interessant te zien welke middelen na een millennium nog worden gebruikt, maar het is ook duidelijk dat de kennis schaars was en veel middelen nu volstrekte onzin zijn. De film geeft dan ook vooral een besef over in hoeverre de wetenschap sindsdien is gekomen en laat zo de kijker achter in dankbaarheid.

Sanne Brands

Waardering: 3