The Pink Floyd and Syd Barrett Story (2003)
Regie: John Edginton | 49 minuten | documentaire, muziek | Met: Syd Barrett, Roger Waters, David Gilmour, Rick Wright, Nick Mason, Jerry Shirley, Graham Coxon, Bob Klose
“Wat als…?” Dat is de vraag die steeds gesteld wordt als muziekliefhebbers discussiëren over Syd Barrett, Pink Floyd-lid van het eerste uur. Wat als hij niet doorgedraaid was? Wat als hij niet zoveel drugs gebruikt had? Had hij dan kunnen uitgroeien tot een soort Emerson, Lake en Palmer? Het zullen onbeantwoorde vragen blijven, want Syd Barrett is nooit een superster geworden. Hij is een cultfiguur gebleven. Zijn invloed op het vroege, maar ook zeker op het latere werk van Pink FLoyd is daarentegen ongelooflijk groot geweest.
Syd Barrett was altijd al ‘anders’, maar wel geliefd. Een grappig figuur, een kunstenaar, een bohémien, hij stond bekend als de eerste beatnick uit Cambridge. Samen met Roger Waters kon hij uren spenderen met een beetje jengelen op de gitaar. Iedereen kon horen dat Barrett gevoel voor ritme had en dat er een flinke dosis creativiteit schuilde in die jongen. Waters en Barrett waren er echter van overtuigd dat hun creativiteit in Cambridge niet tot volledige ontwikkeling zou komen en besloten naar Londen te vertrekken.
Londen was in de jaren zestig het Mekka van de muziek en het was de bruisende stad waar de jeugdcultuur steeds meer de overhand kreeg. Maar ook de drugscultuur vierde hoogtij. Iedereen gebruikte psychedelica, alleen Barrett net iets meer. De documentaire toont intrigerende, korrelige beelden van diens eerste LSD-trip. In London had ook (The) Pink Floyd concretere vormen gekregen doordat Rick Wright en Nick Mason zich bij Waters en Barrett hadden gevoegd. Toen deze band gevraagd werd geïmproviseerde muziek te verzorgen bij een experiment met lichteffecten was de psychedelische cirkel rond: Pink Floyd was op en top underground.
Syd Barrett was overigens wel degelijk de ‘main man’. Bij de vroege optredens verscheen hij tijdens de eindeloos durende baslijnen in het spotlicht en speelde hij met een Zippo ijzingwekkende partijen op de gitaar. De LSD leek hem aanvankelijk te bevrijden en in staat te stellen om mooie en vernieuwende muziek te maken. Rond 1967 begon deze drug echter zijn tol te eisen, toen Barrett een soort ‘psychedelische overdosis’ had genomen. Fysiek leek hij nog wel in orde, maar mentaal was hij totaal veranderd.
Een tour door de Verenigde Staten moest afgebroken worden vanwege Barretts gedrag, en de overige Floyd-leden begonnen zich af te vragen wat ze met hem aan moesten. Het was toch niet mogelijk de ‘bron’ van al hun muziek te verliezen? Dit leidde tot de pragmatische oplossing, dat Barrett wel muziek bleef schrijven, maar niet meer het podium op hoefde. Toen de problemen zich verhevigden en Barrett van therapie niets wilde weten, werd de volgende pragmatische beslissing genomen. David Gilmour werd gevraagd de band te versterken. Dit leidde tot bizarre situaties op het podium waarbij Gilmour de zang- en gitaarpartijen van Barrett voor zijn rekening nam, terwijl deze totaal apathisch naast hem stond. De laatste pragmatische beslissing kwam erop neer, dat Barrett gewoon helemaal niet meer opgehaald werd voor een optreden.
Zonder de vrienden van Pink Floyd bleef er helemaal niets van Barrett dan een schim van wat en wie hij ooit was. Met pijn en moeite bracht hij nog twee soloalbums uit, waarop zeker een paar prachtige nummers stonden. Een nieuwe band werd een fiasco en uiteindelijk belandde Barrett terug bij zijn ouders in Cambridge waar hij een teruggetrokken bestaan ging leiden. De persoon Barrett liet echter een stevig trauma na bij de overgebleven leden van Pink Floyd en misschien nog wel het meest bij zijn jeugdvriend Roger Waters. Het hele album ‘Wish you were here’ van deze band kwam in het teken te staan van Barrett, die met zijn ogen als ‘black holes in the sky’ vastgelopen was in het kruisvuur van ‘childhood en stardom’. Het is bijna surrealistisch dat Syd Barrett opdook in de studio tijdens de opnamen van dit album. Niemand herkende hem: de knappe jongen van vroeger was getransformeerd tot een groteske persoonlijk.
‘The Pink Floyd and Syd Barrett Story’ is een knap gemaakte documentaire, waarin naast de leden van Pink Floyd, andere bekenden en liefhebbers van Syd Barrett aan het woord gelaten worden. Daarbij is genoeg ruimte voor zware emoties, zonder dat het goedkoop wordt. Een must-see voor alle fans van Pink Floyd, maar ook voor de buitenstaander een schitterende blik in het leven van iemand voor wie de balans tussen genialiteit en gekte de verkeerde kant opgeslagen is.
Boudewijn de Boe