The Prince and the Showgirl (1957)

Regie: Laurence Olivier | 115 minuten | komedie, romantiek | Acteurs: Marilyn Monroe, Laurence Olivier, Sybil Thorndike, Richard Wattis, Jeremy Spenser, Esmond Knight, Paul Hardwick, Rosamund Greenwood, Aubrey Dexter, Maxine Audley, Harold Goodwin, Andreas Malandrinos, Jean Kent, Daphne Anderson, Gillian Owen, Vera Day, Margot Lister, Charles Victor, David Horne, Dennis Edwards, Gladys Henson

Een van de meest bizarre filmkoppels uit de geschiedenis van de romantische komedie, is die uit ‘The Prince and the Showgirl’ (1957). De oer-Britse toneelacteur Laurence Olivier, een liefhebber van Shakespeariaanse werken, werd gekoppeld aan de meest besproken glamourfilmster van die tijd, Marilyn Monroe. Zij had zich nog niet zo heel lang geleden, in haar zoektocht naar erkenning als serieus actrice, aangemeld bij de Actor’s Studio van Lee en Paula Strasberg, waar ze zich verdiepte in method acting. Olivier was er een van de oude stempel, klassiek geschoold en een tikje dédain ten opzichte van zijn tegenspeelster. Hij moest niets hebben van al dat geneuzel over methodisch acteren. Geen wonder dat Olivier en Monroe veelvuldig botsten op de set van ‘The Prince and the Showgirl’. Olivier, die de film ook produceerde en regisseerde, was vooraf geïnstrueerd over hoe hij met de labiele Monroe om moest gaan. Maar zij tartte hem, door constant te laat op te komen dagen op de set, zodanig dat hij al snel in woede uitbarstte. Het zou na deze film maar liefst dertien jaar duren voor Olivier weer eens een film regisseerde.

In het echte leven stonden Monroe en Olivier mijlenver van elkaar af en dat geldt ook voor de personages die ze spelen in ‘The Prince and the Showgirl’, een romantische komedie die zich afspeelt in 1911. Olivier speelt Charles, prins-regent van Karpathië, die in Londen is voor de inauguratie van de Britse koning George V. Aan de vooravond van die plechtigheid bezoekt hij op uitnodiging van het Britse ministerie van buitenlandse zaken, die met het oog op de spanningen tussen het oosten en westen van Europa de Karpaten te vriend wil houden, de theatervoorstelling ‘Coconut Girl’. Een van de actrices in het stuk is de Amerikaanse showgirl Elsie Marina (Marilyn Monroe) en Charles is zo van haar onder de indruk dat hij haar uitnodigt voor een diner op de ambassade. Hoewel Elsie ook wel gecharmeerd is van Charles, is het gezamenlijke avondje niet direct een groot succes. De koningin douairière (Sybil Thorndike) is echter erg gecharmeerd van Elsie en nodigt haar uit om bij de kroning van George V aanwezig te zijn. En dat is voor Charles maar goed ook. Er wordt namelijk een staatsgreep voorbereid en uitgerekend Elsie is degene die hem kan helpen deze te verijdelen.

‘The Prince and the Showgirl’ is gebaseerd op het toneelstuk ‘The Sleeping Prince’ van Terrence Rattigan. Het is de enige film die Marilyn Monroe buiten de Verenigde Staten zou maken. Monroe, die indertijd getrouwd was met schrijver en intellectueel Arthur Miller om zo haar imago wat op te vijzelen, dacht dat het goed zou zijn als het publiek haar eens tussen toneelspelers als Olivier en Thorndike zou zien – acteurs die, in tegenstelling tot zij zelf, erg serieus werden genomen. Hoewel de immer sprankelende Marilyn duidelijk een vreemde eend in de bijt is in deze film, stoort het niet dat ze compleet anders is dan de andere acteurs. Sterker nog, met haar verfrissende, stralende verschijning verlicht ze de film niet alleen letterlijk maar ook figuurlijk. Zonder haar zou er bovendien van komedie weinig meer overblijven, want Olivier en co zijn een stuk ernstiger, hoewel Sybil Thorndike als de licht dementerende, stokdove Queen Mum hier en daar wel voor een glimlach zorgt. Monroe mag dan geen fantastisch dramatisch actrice zijn geweest, haar komische timing was immer perfect.

Dat ‘The Prince and the Showgirl’ niet geworden is wat het had kunnen zijn, ligt dan ook niet aan haar. Ook de andere acteurs valt weinig te verwijten. Het probleem zit hem in het script, dat als een charmante romantische komedie begint maar langzaam maar zeker verzandt in een saaie en langdradige vertoning. Zeker dertig van de in totaal 115 minuten hadden eruit geknipt kunnen worden, dan had de vaart er nog een beetje ingezeten. Het hele subplot van de politieke intriges rond het oosten en het westen van Europa had achterwege kunnen worden gelaten, want het houdt de lichtvoetige romance – waar het in feite allemaal om draait – onnodig op. Monroe en Olivier doen het zeker niet onaardig maar vanwege het gebrek aan (seksuele) spanning tussen de twee tegenpolen werkt de romance simpelweg niet. Visueel valt er genoeg te genieten dankzij de knappe fotografie van Jack Cardiff. De dame die zich bekommerde om de kostuums van La Monroe hoefde zich nauwelijks in te spannen; Marilyn loopt constant in dezelfde strakke witte jurk rond en dat is zonde aangezien de rest van de kostuums, de decors en de sets er geweldig uitzien. De score van Richard Addinsell is wat overdadig maar slaat wel naadloos aan bij het geheel.

Eigenlijk weet je van tevoren al dat een romantische komedie met twee mensen die zo van elkaar verschillen als Marilyn Monroe en Laurence Olivier niet kan werken. Als romantische film werkt ‘The Prince and the Showgirl’ dan ook niet. Als komedie is de prent beter geslaagd, vooral dankzij Monroe en Sybil Thorndike. De film probeert de wereld van de Hollywood-speelfilm te koppelen aan die van de Britse toneelwereld, maar slaagt daar jammer genoeg niet in waardoor ‘The Prince and the Showgirl’ ten onder gaat aan zijn eigen pretenties. Desondanks is Marilyn Monroe – ondanks alle privéproblemen die haar tijdens de opnamen parten speelden (ze kreeg onder meer een miskraam) – het stralende middelpunt in deze film. Fans van Marilyn Monroe mogen deze film dan ook zeker niet missen.

Patricia Smagge