The Quiet American (1958)

Regie: Joseph L. Mankiewicz | 120 minuten | drama, thriller, oorlog, romantiek | Acteurs: Audie Murphy, Michael Redgrave, Claude Dauphin, Giorgia Moll, Bruce Cabot, Fred Sadoff, Kerima, Richard Loo, Peter Trent, Clinton Anderson    

Toen de roman The Quiet American van Graham Greene in 1955 werd gepubliceerd, kon je wachten op een verfilming. Het verhaal, gesitueerd in Vietnam en handelend over liefde, verraad, vriendschap en loyaliteit, bezit alle ingrediënten voor een mooie adaptatie. De ervaren Joseph L. Mankiewicz ontfermde zich in 1958 over de roman. Het resultaat was echter zo teleurstellend dat de schrijver zich woedend van de film distantieerde.

‘The Quiet American’ gaat over de ingewikkelde driehoeksverhouding tussen de oudere Engelse journalist Fowler, zijn jeugdige Vietnamese minnares Phuong en de jonge Amerikaan Pyle (die in deze bewerking naamloos blijft). In Vietnam vechten Fransen tegen communisten en er dreigt zich een derde macht in de strijd te mengen. Terwijl Fowler zich afvraagt in hoeverre Pyle bij die derde macht is betrokken, wordt de jonge Amerikaan verliefd op Phuong. Dat is het begin van een reeks tragische gebeurtenissen.

Noodgedwongen moest regisseur Mankiewicz het verhaal rigoureus veranderen. Dat had alles te maken met de tijd waarin The Quiet American werd verfilmd. Communisten waren per definitie slecht en Amerikanen hadden het beste met de wereld voor, althans in hun eigen ogen. Maar door het verhaal te veranderen, veranderde ook de thematiek. In plaats van een gelaagd relatiedrama, werd het nu een eenvoudige politieke thriller inclusief halfbakken moraal. Ook werd de spanningsboog geweld aangedaan, daar de film nog een half uur doorgaat waar het boek allang is opgehouden.

Een ander dik minpunt is de casting. De Italiaanse Giorgia Moll is volstrekt belachelijk als Phuong. De innerlijke kracht en het flegma van de Vietnamese zijn nergens te bekennen en daarbij ziet deze Phuong eruit als een Europese in carnavalskostuum. Ook Audie Murphy is hier niet op zijn plaats. De Amerikaan die hij neerzet is allesbehalve quiet en daarbij oogt hij veel te ouwelijk voor deze rol. Hier tegenover staan het prima acteren van Michael Redgrave, de messcherpe dialogen en de spanning van het eerste uur, als de roman nog redelijk wordt gevolgd.

Hoe matig deze verfilming van ‘The Quiet American’ eigenlijk was, bleek in 2002 toen Phillip Noyce met een prachtige nieuwe bewerking kwam. Deze latere adaptatie bewees eens te meer dat je een briljant verhaal alleen maar hoeft te respecteren. Jammer dat Mankiewizc te zeer aan de beperkingen van zijn tijd was gebonden om zich hieraan te kunnen houden.

Henny Wouters