The Red Baron – Der rote Baron (2008)
Regie: Nikolai Müllerschön | 124 minuten | actie, drama, oorlog, avontuur, romantiek, geschiedenis | Acteurs: Tomás Koutník, Tomás Ibl, Albert Franc, Matthias Schweighöfer, Maxim Mehmet, Hanno Koffler, Til Schweiger, Richard Krajco, Joseph Fiennes, Steffen Schroeder, Lukás Príkazký, Lena Headey, Ondrej Volejník, Jirí Wohanka, Iveta Jirícková
De Eerste Wereldoorlog is een wat onderbelichte periode in de filmgeschiedenis, en helemaal wanneer het gaat om Duitse heldendaden, is het aanbod (vanwege schaamte en nederigheid) dun gezaaid. Nikolai Müllerschön heeft echter een verhaal gevonden dat het vertellen waard is, en een boeiende, meeslepende film op kan leveren. Het is jammer dat ‘The Red Baron’ niet zo’n film geworden is.
‘The Red Baron’ is qua uiterlijk geslaagd – met realistisch uitziende omgevingen en kostuums (onder andere is het bruisende Berlijn van 1917 overtuigend uit de computer getoverd) – en heeft enkele opwindende luchtgevechten in zijn arsenaal zitten, maar op verhaaltechnisch en dramatisch vlak komt de film helaas nooit goed van de grond.
Historisch accuraat of niet, het traject dat de film kiest, had een interessante film op kunnen leveren. Het gegeven dat von Richthofen (Matthias Schweighöfer) alleen op de vliegtuigen van zijn vijanden schoot en de piloten zelf niet wilde verwonden schijnt klinkklare onzin te zijn, maar het is een aantrekkelijke notie en maakt de jeugdigheid en naïviteit van hoofdrolspeler Schweighöfer minder problematisch. Hij beseft kennelijk niet goed dat hij zich in een oorlog bevindt en schiet alleen maar andere vliegtuigen uit de lucht vanwege de sport van de jacht en de competitie. Het is gewoon een spel voor deze jonge aristocraat. Net zoals het jagen op herten, waar hij in de openingsscène van de film als kleine jongen mee bezig is. Hij is onwetend en moet danig met zijn neus op de feiten gedrukt worden. Wie beter dan de mooie zuster Käte (Lena Headey), die hij tot zijn volgende verovering wil maken, om deze taak op zich te nemen? Zij ziet hem ook wel zitten, maar wil hem wel herhaaldelijk op zijn onverschillige houding wijzen. Bijvoorbeeld door hem mee te nemen naar één van de vele ziekenboegen waar honderden gewonden terechtkomen. Von Richthofen ziet namelijk doorgaans niet het resultaat van zijn daden of de oorlog zelf. Hij moet hier echt, als een kind, door (moederfiguur) Käte op gewezen worden. Von Richthofen is wel degelijk onder de indruk van deze “reality check”, maar het wordt allemaal zo knullig en “soaperig” gepresenteerd, dat het meer een “after school special” lijkt dan een interessant coming-of-age-verhaal in een ontnuchterende oorlog.
‘The Red Baron’ lijkt niet goed te weten wat voor film hij wil zijn. De dialogen (vooral omtrent de tentatieve driehoeksverhouding tussen Von Richthofen, Käte, en de Canadese piloot Roy Brown (Joseph Fiennes) ) zijn te modern en plat voor een serieuze, historische benadering, maar de onderwerpen die in de relaties tussen de personages besproken worden zijn ook vaak te (quasi-)filosofisch om ‘The Red Baron’ als een luchtig, entertainend hedenepos te zien. In dit laatste geval is het ook te betreuren dat enkele cruciale luchtgevechten simpelweg niet getoond worden. Dat terwijl er nu juist veel punten worden gescoord op het gebied van actie en spanning wanneer de gierende dubbeldekkers wél in beeld zijn.
‘The Red Baron’ had best een ongecompliceerde, romantische heldenfilm kunnen zijn in de lijn van ‘Top Gun’ (zelf ook niet zonder gebreken), maar dan had er wat meer vuurwerk, of op zijn minst chemie tussen Von Richthofen en Käte aanwezig moeten zijn, en had de vreugde en techniek van de grootse piloot nog duidelijke en meeslepender in beeld moeten zijn gebracht. Nu probeert de film enerzijds politiek correct en voor een groot publiek geschikt te zijn, en anderzijds serieuze en authentieke politieke context te brengen. Daarmee blijft de film te keurig binnen de lijntjes om op enig gebied (anders dan de scènes in de lucht) te overtuigen.
Bart Rietvink