The Reef (2010)
Regie: Andrew Traucki | 94 minuten | horror, thriller | Acteurs: Damian Walshe-Howling, Gyton Grantley, Adrienne Pickering, Zoe Naylor, Kieran Darcy-Smith, Mark Simpson
Oh nee, niet weer een haaienfilm! ‘Jaws’ was geweldig, maar hoe lang kan nog meegelift worden op het succes van deze film? Veel films die alleen maar gaan over een haai die achter een stel badgasten aanzit (‘Jaws’ was meer dan dat), falen. Bijvoorbeeld omdat de spanning niet zorgvuldig genoeg wordt opgebouwd, of omdat er te weinig in de personages wordt geïnvesteerd. Eens in de zoveel tijd blijkt echter dat het toch (nog) mogelijk is om een haaienhorrorfilm te maken die kippenvel veroorzaakt. Nagelbijter ‘The Reef’, van de Australische filmmaker Andrew Traucki, is zo’n film.
Traucki lijkt een voorliefde te hebben voor horrorverhalen die zich in het water afspelen, aangezien hij in 2007 ook al ‘Black Water’ maakte, waarin een krokodil dood en verderf zaait in een moeras. Waar zijn fascinatie voor dit soort verhalen ook vandaan komt, hij heeft er duidelijk talent voor om deze filmisch tastbaar te maken voor de kijker. ‘The Reef’ moet even op gang komen – rustig en onschuldig met een pleziertochtje – maar vanaf het moment dat de boot openscheurt door het raken van een messcherp rif, is er praktisch non-stop spanning.
Prettig is dat de personages sympathiek zijn, zich redelijk realistisch gedragen, en niet overdreven dom of hysterisch doen. De emoties zijn precies goed gedoseerd. Los van het wel erg snelle kapseizen van de boot na de botsing met het rif, komt de film geloofwaardig over. En de achtergrondinformatie (bijvoorbeeld over het stel dat een pauze heeft genomen in de relatie en wellicht weer bij elkaar komt, als alles meezit) is weliswaar niet origineel, maar het is precies genoeg om enige investering in hun lot te hebben en ze niet alleen als haaienvoer te hoeven zien.
Het centrale dilemma van de film is ook een prikkelende: moeten de personages op de omgekeerde boot blijven hopen dat er hulp komt (wat niet erg waarschijnlijk is), met als zekerheid dat de boot op den duur zal zinken, uitdroging dreigt door gebrek aan drinkwater, en de wetenschap dat er haaien zwemmen. Of moeten ze proberen om naar een eiland te zwemmen dat zo’n 15 kilometer verderop ligt, maar waarvan de precieze locatie gegokt moet worden, en ook met de wetenschap dat er haaien zwemmen. Wat zou jij doen? Het is allebei geen pretje, en in beide gevallen is de kans groot dat de dood het resultaat is. Na enig beraad en overleg, zijn er verschillenden die gaan zwemmen, met behulp van een stuk bodyboard als drijver.
De plot en personages zijn weliswaar simpel en schetsmatig, de manier waarop Traucki de ontmoeting(en) met de haai opbouwt is meesterlijk. De camera bevindt zich ten eerste op hetzelfde niveau als de (hoofden van de) personages, wat alles wel erg “intiem” maakt. Als kijker zwem en dobber je als het ware zelf met de personages mee en kun je de doodsangst in hun ogen zien (en deze zelf beleven). Ten tweede duurt het steeds een tijd voordat de haai echt als zodanig geïdentificeerd is en dichtbij is gekomen. Vaak tuurt er dan een personage lange tijd met zijn duikbril onder water, zonder maar iets te zien dat op een haai lijkt. De kijker kijkt dan met hem mee en speurt het hele scherm af, wachtend op de schok van het verschijnen van een haai. Maar meestal is er niets te zien, wat zenuwslopend werkt.
Wanneer de haai dan echt opduikt, is de paniek natuurlijk totaal en de angst onvoorstelbaar. Sommigen verstijven, raken bijna in shock, anderen gillen en schreeuwen of beginnen wild te spartelen, wat vaak geen goed idee is. Na een eerste ontmoeting durft een personage niet meer verder te zwemmen gaan uit angst dat de haai zal aanvallen op het moment dat hij beweging ziet. Een begrijpelijke, maar onmogelijke situatie. Ze moeten immers verder om bij het eiland te komen. Afschuwelijk. Gelukkig breekt er op den duur wel weer een moment van betrekkelijke kalmte aan, maar het is pas na de aftiteling dat er werkelijk een moment van ontspanning aanbreekt voor de toeschouwer. En dan alleen vanwege de realisatie dat hij veilig thuis zit. De gebruikelijke geruststelling ‘het was maar een film’ werkt hier echter maar ten dele. Volgens de makers is ‘The Reef’ namelijk gebaseerd’ op ware gebeurtenissen. Dat kan er ook nog wel bij.
Bart Rietvink
‘The Reef’ verschijnt woensdag 5 december 2012 op DVD en blu-ray.