The Return (2024)

Regie: Uberto Pasolini | 116 minuten | avontuur, drama | Acteurs: Charlie Plummer, Juliette Binoche, Ralph Fiennes, Claudio Santamaria, Roberto Serpi, Chris Corrigan, Marwan Kenzari, Maxim Gallozzi, Wael Habib, Paolo de Candia, Francesco Dwight Bianchi, Jamie Andrew Cutler, Cosimo Desii, Alberto Boubakar Malanchino, Nicholas Retrivi, Fabius De Vivo, Ayman Al Aboud, Pavlos Iordanopoulos, Magaajyia Silberfeld, Ángela Molina, Hans Kodi Kode, Tom Rhys Harries, Moe Bar-El, Alexios Achilleas Mandes, Chris Kourtellas, Triantafyllos Omiridis, Amir Wilson, Jaz Hutchins, Nikitas Tsakiroglou

Troje brandt en Odysseus, het brein achter de val van Troje, reist terug naar huis. Hier wachten zijn vrouw Penelope en zijn zoon Telemachus op zijn terugkeer. Echter, Poseidon, de god van de zee, is boos op Odysseus en bemoeilijkt zijn terugreis. Het kost Odysseus twintig jaar alvorens hij het zand van zijn thuis, Ithaka, weer tussen de tenen voelt. Dit is het verhaal Odyssee, van de Griekse dichter Homerus, waar sommigen van ons een cijfer voor op school kregen. Voor de meeste adolescente breinen heeft dit Grieks verhaal dezelfde uitwerking als valium. Maar niet voor iedereen.

Regisseur en medeschrijver Uberto Pasolini dacht al dertig jaar aan deze film. Als kind sprak het verhaal hem al aan, vooral via de verhalen die zijn ouders hem hierover vertelden. Maar zijn voornaamste inspiratie zijn al de oorlogen die nu in de wereld woeden en wat het met de mens doet. Dit is ook waar ‘The Return’ over gaat.

‘The Return’ begint bij het moment dat Odysseus op het strand van zijn thuis eiland, Ithaka, aanspoelt. Een varkenshoeder vindt hem en neemt het gebroken lichaam mee naar huis alwaar hij hem verzorgt. Odysseus heeft geen idee waar hij is. Maar wanneer de hoeder, Eumaes, hem vertelt dat hij in Ithaka is, rollen de tranen over zijn wangen en proeft hij van de aarde waar hij zo lang naar verlangd heeft.

Tegelijkertijd, in het paleis, wordt Penelope, Odysseus’ vrouw, omringd door aanbidders die haar net niet het zwaard op de keel houden om met een van hen te trouwen. Ook haar zoon, Telemachus, wordt door de bende veracht en bedreigd. Penelope weigert echter en probeert met listen de aanbidders van haar hand en uit haar bed te houden. Ondertussen waart Odysseus, anoniem en naamloos, rond het paleis als een bedelaar en ziet hij wat er van zijn land en mensen is geworden. Er is natuurlijk een reden waarom hij zichzelf niet kenbaar maakt als de teruggekeerde koning, man en vader. Hoe lang hij dit volhoudt, is de vraag.

In het originele verhaal van Odysseus dwalen goden, monsters en fantastische wezens tussen de mensen rond. De film ‘The Return’ is geheel ontdaan van deze bovennatuurlijke suikerlaag en vertelt het verhaal in alledaagse realisme. Het resultaat is dat de film gewoon een film is van een getraumatiseerde oude man op een Grieks eiland, waar zijn vrouw en zoon wonen en hem nodig hebben.

Het thema van ‘The Return’ zien we elke dag in het nieuws waar we beelden zien van gaten in de grond, gaten in steden en gaten in mensen. Het thema is niet zozeer oorlog, maar meer hoe deze de mens verandert en vooral, hoe het naar zichzelf kijkt. In de film heeft Odysseus het bloedbad van Troje nog vers in het geheugen en realiseert hij zich de zinloosheid van levenloze lichamen in het zand. Dit is een vraag die we onszelf elke dag stellen, wanneer we vanuit vliegdekschepen Tomahawk-raketten zien vertrekken om ergens, ver, mensen te laten stoppen met ademen. Echter, de film is meer gelaagd dan alleen dit thema. ‘The Return’ is ook spannend omdat niemand weet wie hij is. Het effect is dat je steeds het moment afwacht dat iemand de ogen, de blik of postuur van Odysseus, die twintig jaar geleden naar een oorlog is vertrokken, herkent. En natuurlijk ook zijn vrouw en kind. En om dit voor elkaar te krijgen is acteertalent nodig.

Het mag gezegd worden: behalve de drie acteurs die de film dragen – Ralph Fiennes, Juliette Binoche en Marwan Kenzari – laten de cast te wensen over.
Ralph Fiennes, als Odysseus, heeft een bewonderenswaardige fysieke transformatie ondergaan waarbij hij drie maanden op een specifiek dieet heeft geleefd. Hierdoor is hij niet alleen droog getraind, maar lijkt hij ook op iemand die in een oorlog gevochten heeft. In een interview geeft hij aan dat hij een lichaam wilde hebben dat op ‘touw’ leek. Dat is erg goed gelukt omdat deze vooral bijdraagt aan zijn rol. Ook al lijkt hij op een bedelaar: zijn ogen verraden een intensiteit, wijsheid en diepte. Het is vooral in de manier zoals hij met zijn omgeving omgaat, zowel spreekt als stil is, dat hem onderscheidt van de andere acteurs.

Ook Juliette Binoche, als Penelope, laat geen steken vallen. Ze vertaalt het vreselijke conflict, waar ze elke dag mee opstaat en naar bed gaat, wat ze elke dag in de steeds ongeduldigere ogen van de aanbidders gereflecteerd ziet, op een waardige manier. Ze is de vrouw die niet naar een toekomst wil kijken, omdat ze niet weet wat er met het verleden is gebeurd. Dit conflict is goed te lezen in de lijnen van haar gezicht en de wenkbrauwen die diep snijden. Het is stiekempjes ook leuk om Ralph en Juliette weer bij elkaar te zien, sinds ‘The English Patient’.

Marwan Kenzari, als Antinous, de grootste antagonist in het verhaal, speelt zijn rol goed als een van de aanbidders. Hij ademt rustig, kijkt rustig, maar is tegelijkertijd zo hard als staal. Hij heeft gladheid van een slang en de kwaliteit van olie. Het is een plezier om Marwan te zien spelen tussen de grote wereldsterren zonder voor ze onder te doen.

Jammer genoeg is de productie van de film op vele momenten discutabel, tenzij dit het idee is geweest. Het lijkt alsof het filmbudget bijna helemaal is opgegaan aan de salarissen van de sterren en er weinig over was voor de rest. Het eiland leek op een dorpje waar nauwelijks mensen woonden, het acteerwerk van de overige acteurs is van B-kwaliteit en ook de gevechten lijken op het resultaat van jaren 70-choreografie. Betreffende het laatste kan het ook zijn dat we te gewend zijn geraakt aan de John Wicks en de Robert McCalls en we niet meer weten hoe een realistisch gevecht eruit ziet. Maar de gevechten in ‘The Return’ zien er klungelig uit en dat vergroot de geloofwaardigheid niet.

‘The Return’ is een verhaal met een actueel thema dat gemakkelijk geprojecteerd kan worden op de wereld waar we nu in leven. Echter, de film moet het vooral hebben van de acteertalenten van Ralph, Juliette en Marwan. Het acteerwerk van de overige acteurs breekt de film een beetje af, alsook de kwaliteit van de setting waar het verhaal zich in afspeelt. Er zijn heel leuke momenten in de film waar je vergeet te ademen en dat maakt veel goed. ‘The Return’ is wel een film die je gezien moet hebben, omdat het samenspel van Odysseus, Penelope en Antinous een plezier is om naar te kijken. En nee, je hoeft De Ilias en Odyssee niet eerst gelezen te hebben om de film te begrijpen of om ervan te genieten. Dat zou wat zijn.

Gerold Kort

Waardering: 3

Bioscooprelease: 27 maart 2025