The Seed of the Sacred Fig – Dane-ye anjir-e ma’abed (2024)
Regie: Mohammad Rasoulof | 167 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Soheila Golestani, Missagh Zareh, Setareh Maleki, Mahsa Rostami, Niousha Akhshi, Reza Akhlaghirad, Shiva Ordooie, Amineh Mazrouie Arani, Mohammad Kamal Alavi, Parisa Mohyedini, Barat Azimi
In ‘The Seed of the Sacred Fig’ schuif je aan tafel van een alledaags gezin. Het bestaat uit vader Iman (Missagh Zareh), moeder Najmeh (Soheila Golestani) en dochters Rezvan (Mahsa Rostami) en Sana (Setareh Maleki). Hun huiselijk geluk echter komt onder druk te staan wanneer Iman promotie maakt naar onderzoeksrechter bij de revolutionaire rechtbank in Teheran. Regisseur Mohammad Rasoulof toont niets ontziend hoe het gezinnetje zichzelf moreel uitholt doordat het probeert maatschappelijke onrust zo veel mogelijk buiten de deur te houden.
Door het vele overwerk dat komt kijken bij het verhoren van jan en alleman raakt Iman langzaam grip op zichzelf en zijn gezinnetje kwijt. Bovendien brengen de oplaaiende studentenprotesten in de Iraanse hoofdstad de hoofden van zijn dochters op hol. Daarbovenop verliest Iman ook nog eens
zijn pistool van het werk, een doodzonde binnen zijn beroepsgroep. Zo krijgen langzaam paranoia en wantrouwen als een geniepig virus vat op het viertal.
Geduldig pelt regisseur Rasoulof de ui te die leidt tot de fragiele kern. De onderzoeksrechter is bijvoorbeeld niet een door en door slecht persoon zonder ook een product van zijn omgeving. Iman is zowel een carrière-opportunist als ideologisch overtuigd van hoe zijn land geleid moet worden. Moeder Najmeh is meer dan alleen gekluisterd aan het huis. Ze weet ook wanneer ze het schip moet bijsturen als er gevaar dreigt voor haar kroost of man. Daarnaast spreekt uit de rebellie van de dochters, gevoed door enorme verschillen tussen verhalen online en die op de staatstelevisie, ook bezorgdheid over hun vastgeroeste ouders. Het is dus allemaal niet zo eenvoudig zoals de vraag: waar is dat pistool precies gebleven? Bovendien laat Rasoulof je hierover heerlijk gissen zoals een goede thriller betaamt.
Bijzonder pijnlijk is hoe vader en moeder de warmte van de gemoedelijk, modern aangeklede woning, gebruiken tegen hun dochters. Zo staat het voor de bubbel met talloze religieuze en politieke regels waardoor de meiden niet de straat op mogen, al is het maar voor een korte sociale ontmoeting. Zoals in ‘1984’ (George Orwell, 1949) staat alles onder controle van het ouderlijk gezag, alsof zelfs gedachten niet van jezelf mogen zijn.
Ongedwongen staan de gezinsstrubbelingen voor de ontwikkeling rondom het (zelf)destructieve patriarchaat dat binnen en buiten de huisdeur spookt. De rebellie van dochters staat voor de onverwachte bloei, een hoopvollere weg. Nota bene hebben vader en moeder die zelf gezaaid. In zekere zin is de kiem in ‘The Seed of the Sacred Fig’ verwant aan het gezinsperspectief in het nog veel schrijnender ‘The Zone of Interest’ (Jonathan Glazer, 2024). Beide films geven de heilige status van het patriarchaal geleide gezin gruwelijke bijbetekenissen.
Naast dat ‘The Seed of the Sacred Fig’ maatschappelijke en politieke vraagstukken uit al zijn poriën bloedt, is het ook nog eens nagelbijtend spannend. Wel kan de lengte een struikelblok vormen: het is belangrijk voor de opbouw maar het had vlotter gekund. Toch is dit uiteindelijk geen groot blok aan het been voor het knallende statement in de slotakte.
Roy van Landschoot
Waardering: 4
Speciale vertoning: IFFR 2025
Speciale vertoning: Movies That Matter Festival 2025
Bioscooprelease: 20 maart 2025