The Shallows (2016)

Regie: Jaume Collet-Serra | 86 minuten | drama, horror, thriller | Acteurs: Blake Lively, Óscar Jaenada, Brett Cullen, Sedona Legge, Pablo Calva, Diego Espejel, Janelle Bailey, Ava Dean, Chelsea Moody, Sully Seagull

Moordlustige haaien zijn al sinds jaar en dag dankbare onderwerpen voor monster- en griezelfilms. De tragiek van het subgenre is dat Steven Spielberg al in de jaren zeventig van de twintigste eeuw een standaard neerzette waar de meeste navolgende haaienfilms hun tanden royaal op stukbijten. ‘Deep Blue Sea’, ‘The Reef’ en ‘Open Water’ zijn prenten die nog wel genietbaar zijn en bij tijd en wijle een aardig niveau halen, maar het gros van de haaienfilms hoort toch thuis in de B- of zelfs C-categorie van het internationale filmuniversum.
Net als in ‘Jaws’ is ook in ‘The Shallows’ een belangrijke rol weggelegd voor een grote witte haai, de beroemdste en meest beruchte roofvis op aarde. Het dier zwemt rond in de wateren voor een afgelegen Mexicaans strand en kruist daar het pad van Nancy, een studente geneeskunde en verwoed surfster. We krijgen aan het begin van de film mee dat ze recentelijk haar moeder heeft verloren aan kanker en mede daarom ook op de plek belandt waar het verhaal zich afspeelt; het was namelijk het lievelingsstrand van Nancy’s moeder.

Aanvankelijk is het dan ook genieten geblazen voor Nancy in dit ogenschijnlijke paradijs: mooie golven en kristalheldere wateren, waar kun je als rasechte surfliefhebber nog meer om vragen? Het tij keert echter als onze hoofdprotagoniste besluit om richting een dode walvis te peddelen die door een agressieve en territoriale vrouwtjeshaai als haar persoonlijk eigendom wordt beschouwd. Na de eerste aanval overleefd te hebben, komt de gewonde Nancy vast te zitten op een eenzame rots in de branding die nauwlettend in de gaten wordt gehouden door haar gevinde nemesis in het water.

Op visueel vlak valt er vrij weinig aan te merken op ‘The Shallows’. De levendige, ultrafris ogende kleuren spatten van het scherm, terwijl de actiebeelden van de surfdudes en –babes niet zouden misstaan in een peperdure reclamespot van O’Neill of GoPro. Ook de onderwaterbeelden zijn mooi en stralen tegelijkertijd schoonheid en dreiging (we hebben immers wel een donkerbruin vermoeden wat er onder de golven op de loer ligt) uit. Van de haai vangen we aanvankelijk slechts af en toe een glimp op, een keuze van regisseur Jaume Collet-Serra die goed uitpakt omdat het dier door zijn onzichtbaarheid nog net wat angstaanjagender wordt. Later in de film verschijnt de immense roofvis wat nadrukkelijker op het toneel. Ondanks dat de witte haai in ‘The Shallows’ natuurlijk een computercreatie is, ziet het dier er zowel qua uiterlijk als manier van bewegen tamelijk realistisch uit. Dat geldt een stuk minder voor het gedrag dat deze psychopathische helleveeg vertoont, want echte witte haaien zijn niet territoriaal en gaan geen vederlichte vrouwelijke schone stalken als vlakbij een blubber- en vleesrijk walviskarkas van enkele tientallen tonnen zwaar op het water ronddobbert.

Omdat het plotje mager is en er slechts weinig mensen meespelen in ‘The Shallows’, staat een afgetrainde Blake Lively voor de lastige taak om de film met haar ranke schouders bijna in haar eentje te dragen. Dat lukt voor het overgrote deel vrij aardig. Juist omdat haar personage Nancy ook wel wat emotionele ballast meedraagt en wordt neergezet als een karaktervolle en strijdbare overlever, wordt ‘The Shallows’ naast een haaienfilm ook een survivalprent die bij vlagen het niveau van een doorsnee B-film overstijgt. Het fragment waarin Nancy de gapende bijtwond in haar been op even creatieve als onconventionele wijze provisorisch probeert te hechten, zal voor sommige mensen zelfs een wat te groezelig realiteitsgehalte hebben en bepaalde magen doen omkeren. Hoewel Lively in enkele scènes wat overdrijft wat betreft de intensiteit van haar acteerspel, weet ze de aandacht binnen de beperkte speelduur van zesentachtig minuten al surfend, zwemmend, vloekend en schreeuwend wel aardig vast te houden. De derde ster van de film (naast de haai en Lively) is de aandoenlijke meeuw ‘Steven Seagull’, die door een verwonding aan zijn vleugel ook vast zit op dezelfde rotspunt als Nancy. De vogel vervult in feite dezelfde functie als de volleybal Wilson in ‘Cast Away’ en is een leuke sidekick.

Hoewel ‘The Shallows’ lange tijd een semirealistische, overwegend serieuze toon hanteert, vliegt de film naar het einde toe helaas hopeloos uit de bocht. De slotconfrontatie tussen Nancy en de monsterachtige haai is bij vlagen ridicuul en staat als een tang op een varken als je kijkt naar de rest van de film. Het is dat de visuele effecten er een stuk beter uitzien, maar anders hadden sommige scènes uit wat toch de apotheose van de film moet zijn niet misstaan in rolprenten van het kaliber ‘Sharknado’.

‘The Shallows’ is zeker geen waardeloze film en scoort goed wat betreft de cinematografie en het aardige acteerwerk van Blake Lively. Ook de digitale haai ziet er verre van slecht uit. Toch is de meerwaarde door het gebrek aan originaliteit en de bizarre slotverwikkelingen beperkt. Bovendien zal door deze rolprent het imago van de ernstig bedreigde witte haai weer een knauw krijgen. Mensen met kennis van de soort zullen ‘The Shallows’ op waarde schatten als laagdrempelig popcornvermaak, maar er zal ook vast een legertje bioscoopgangers zijn dat gelooft dat de duivelse, zich onnatuurlijk gedragende filmhaai in deze prent deels symbool staat voor de echte leden van zijn soort.

Frank Heinen

Waardering: 2.5

Bioscooprelease: 18 augustus 2016
Digital Download-release: 14 december 2016
VOD-release: 21 december 2016
DVD- en blu-ray-release: 21 december 2016