The Shawshank Redemption (1994)

Recensie The Shawshank Redemption CinemagazineRegie: Frank Darabont | 142 minuten | misdaad, drama | Acteurs: Tim Robbins, Morgan Freeman, Bob Gunton, Clancy Brown, James Whitmore, William Sadler, Gil Bellows, Mark Rolston, Jeffrey DeMunn, Larry Brandenburg, Neil Giuntoli, Brian Libby, David Proval, Joseph Ragno, Jude Ciccolella

In jongensboeken is de wereld vaak verdeeld in boefjes en boeven. Pietje Bell jat wel eens een appel, maar heeft hem nog niet op of er is al een oud vrouwtje aan zijn arm de straat overgestoken. De bende van de Zwarte Hand had haar al lang beroofd.

In de gevangenis Shawshank zitten de boefjes niet voor appeldiefstal, eerder voor moord. Toch zijn het stuk voor stuk Pietjes Bell; kijkend in de ogen van Morgan Freeman geloof je het meteen. De échte boeven zijn de sisters – het homoseksuele ontvangstcomité van de gevangenis – , de wellustige bewaker die hen als knokploeg gebruikt (Clancy Brown) en directeur Norton.

Het leven in de gevangenis wordt in ‘The Shawshank Redemption’ – naar een novelle van Stephen King – voorgesteld als een metafoor voor de echte maatschappij. Daarin leggen de gevangenen van het leven zich neer bij hun lot en dromen maar niet te veel, dan kan het ook niet tegenvallen. De hoge heren krijgen toch hun zin. Natuurlijk is er altijd één die er zijn schouders voor ophaalt. Die krijgt klappen van de baas, maar wordt normaal gesproken ook door zijn soortgenoten afgeslacht, want hij bedreigt de stabiliteit en zet hen in de schaduw.

Zo niet in ‘The Shawshank Redemption’. Als een Messias bewonderd door zijn discipelen schrijdt de timide Andy Dufresne door de gevangenis. Hij leert ze boeken lezen (van Alexandre ‘Dumb-ass’) en leidt één van hen zelfs naar het hiernamaals. De gevangenisdirecteur is zo’n farizeeër, zo’n Geelman met een zure blik: de bijbelteksten vliegen je om de oren, maar juist dat soort types knijpt de katjes in het donker.

Regisseur Frank Darabont – zoon van Hongaarse vluchtelingen – heeft de verrassende plot van Kings verhaal grotendeels overgenomen, met het verschil dat Dufresne in de ene versie onschuldig gevangen zit en in de andere niet. De moord binnen de gevangenismuren – een sleutelmoment in de film – is ook een wijziging van Darabont.

Deze schokkende gebeurtenis is met Andy’s uiteindelijke wraak het meest volwassen moment in het onderhoudende drama, maar ‘The Shawshank Redemption’ blijft een jongensboek met teveel pretenties. Hoop kan in moeilijke omstandigheden een onmogelijkheid worden, wat het trieste lot van gevangenisoudste Brooks (James Whitmore) illustreert. Je hebt er mensen voor nodig die om je geven of moet de intelligentie en het doorzettingsvermogen hebben van een Andy Dufresne. Niemand zal eraan twijfelen dat de mensheid daarbij gebaat zou zijn, maar het goede is in ‘The Shawshank Redemption’ te goed om ook deze kijker verlossing te bieden.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3

Bioscooprelease: 2 maart 1995
Bioscooprelease: 25 juni 2020 (25th anniversary re-release)
4K UHD-release: 15 september 2021