The Sound of Music (1965)
Regie: Robert Wise | 174 minuten | drama, familie, romantiek, musical | Acteurs: Julie Andrews, Christopher Plummer, Eleanor Parker, Charmain Carr, Heather Menzies, Nicholas Hammond, Duane Chase, Angela Cartwright, Debbie Turner, Kym Karath, Richard Haydn, Peggy Wood, Anna Lee, Portia Nelson, Ben Wright, Daniel Truhitte, Norma Varden, Marni Nixon, Gilchrist Stuart, Evadne Baker, Doris Lloyd, Gertrude Astor, Alan Callow, Sam Harris, Bill Lee, Margery McKay, Jeffrey Sayre, Doreen Tryden, Maria von Trapp
Wie kent ‘The Sound of Music’ niet? Deze film voor jong en oud, die vandaag de dag zowel de status van klassieker als campy musical geniet? De Hollywood versie van het leven van Maria von Trapp (1905-1987) is zwaar geromantiseerd, maar blijft het publiek aanspreken. De aanhoudende aantrekkingskracht zal ongetwijfeld komen omdat de film kort beschouwd zo’n beetje alle ingrediënten heeft die een film tot een succes maken. Een goed verhaal, met een onmogelijke liefde tussen een strenge weduwnaar en een onhandige, brutale leerling-non, een heel stel muzikale kinderen, prachtige opnamen in het pittoreske Salzburg en omgeving, de nazi’s als aansprekende slechteriken en natuurlijk de onvergetelijke en aanstekelijke liedjes: door deze kenmerken heeft de film nog altijd een warm plekje in miljoenen harten over de hele wereld en ontbreekt de film niet in menige dvd-collectie van zichzelf respecterende filmliefhebbers.
De film is gebaseerd op de gelijknamige Broadway musical uit 1959. Toen de musical in première ging, was het door het grote succes al vrij snel duidelijk dat het slechts een kwestie van tijd zou zijn voordat er een filmversie zou komen. De musical is op haar beurt overigens weer gebaseerd op twee boeken van Maria von Trapp, waarin ze haar levensverhaal en dat van haar echtgenoot en (stief)kinderen uit de doeken deed. De twee boeken werden al in de jaren 50 van de vorige eeuw bewerkt tot Duits-Oostenrijkse speelfilms.
Het is de ervaren en zeer bedreven hand van het beroemde componistenduo Rodgers en Hammerstein geweest, die de musical zo succesvol maakte. Richard Rodgers (muziek) en Oscar Hammerstein II (liedteksten) hadden al vele triomfen gevierd met musical als ‘Oklahoma!’ en ‘The King and I’ (beiden eveneens verfilmd), maar ‘The Sound of Music’ zou hun laatste samenwerking zijn. Hammerstein overleed nog geen jaar na de première. Maar een betere zwanenzang had hij zich niet kunnen wensen: want aan hun aanzienlijke repertoire werden liedjes als “Do-Re-Mi”, “My Favorite Things”, “Edelweiss” en de titelsong toegevoegd, die de meeste mensen desgevraagd spontaan kunnen meezingen of neuriën.
Het verhaal is overbekend: postulante Maria (Julie Andrews) is een lastpost in haar klooster vlakbij Salzburg, Oostenrijk. De wijze abdis (Peggy Wood) draagt haar min of meer op om gouvernante te worden van het gezin Von Trapp. De gepensioneerde kapitein Georg von Trapp (Christopher Plummer) zorgt in zijn eentje voor zeven kinderen: Liesl, Friedrich, Louisa, Kurt, Brigitta, Marta en Gretl. Terwijl Maria de kinderen voor zich weet in te nemen, verliest ze haar hart aan de kapitein en komt de muziek terug in het gezin. Maria’s rivale in de liefde barones Schraeder (Eleanor Parker) en de ambitieuze impressario “Uncle” Max (Richard Haydn) hebben zo hun eigen ideeën over de toekomst. Maar de plannen van iedereen worden overhoop gehaald door de dreigende Anschluss van Oostenrijk bij nazi-Duitsland.
Regisseur Wise (die een Oscar won) en scenarist Ernst Lehman houden de vaart er, ondanks de lange speelduur, voortdurend in en met veel charme wordt de lotgevallen van de familie in beeld gebracht. De film is uiteraard uitermate braaf, maar dat roept voor een hedendaags publiek juist een nostalgische sfeer op. Andrews was naar verluidt huiverig om weer een musicalrol op zich te nemen direct volgend op haar Oscarwinst voor ‘Mary Poppins’ (haar speelfilmdebuut!) en Plummer vond het maken van de film verschrikkelijk. Hoewel ze beiden hun nummers inzongen, werd in de uiteindelijke versie hun beide zangstemmen vervangen door professionele zangers. ‘The Sound of Music’ won vijf Oscars bij de uitreiking in 1966, waaronder die voor beste film. Daarmee versloeg de film de belangrijkste tegenstrever: ‘Dr. Zhivago’. Julie Andrews werd genomineerd voor beste actrice, maar ging dit keer met lege handen naar huis.
De Academy Awards heeft een lange geschiedenis met het bekronen van musicals voor beste film: van ‘The Broadway Melody’ (1929), tot aan ‘Chicago’ (2002), met daar tussenin films als ‘An American in Paris’ (1951), ‘Gigi’ (1958), ‘West Side Story’ (1961), ‘My Fair Lady’ (1964, die niet alleen de al genoemde ‘Mary Poppins’ versloeg, maar ook ‘Dr. Strangelove!!!) en ‘Oliver!’ (1968). Van al die films heeft ‘The Sound of Music’ de tand des tijds het best doorstaan. Ook tientallen jaren heeft de film immers nog niets van zijn aantrekkingskracht verloren. Dit zegt genoeg over het universele karakter van ‘The Sound of Music’. Ieder jaar komt de film alleen in Nederland al wel weer eens op televisie (vaak rond Kerstmis), om over het buitenland nog maar te zwijgen. In Salzburg, waar de film zich grotendeels afspeelt, worden er nog altijd tours georganiseerd die de filmlocaties bezoeken en zijn er daar hotels die de film continu afspelen voor de toeristische gasten. Sinds 2005 is de film in de VS te zien in een “Singalong” versie, waarbij het publiek (eventueel verkleed) luidkeels mee mag brullen met de overbekende liedjes. Ook in Nederland is zo’n evenement inmiddels georganiseerd. Voor de voorzienbare tijd zal ‘The Sound of Music’ niet uit de gratie raken.
Hans Geurts
Waardering: 5
Bioscooprelease: 17 februari 1966