The Teacher Who Promised the Sea – El maestro que prometió el mar (2023)

Regie: Patricia Font | 105 minuten | biografie, drama | Acteurs: Enric Auquer, Laia Costa, Luisa Gavasa, Ramón Agirre, Gael Aparicio, Alba Hermoso, Nicolás Calvo, Antonio Mora, Milo Taboada, Jorge Da Rocha, Eduardo Ferrés, Alba Guilera, Laura Conejero, Xavi Francés, David Climent, Felipe García Vélez, Elisa Crehuet, Padi Padilla, Alicia Reyero, Gema Sala, Alía Torres, Carlos Troya, Arnau Casanovas, Laura Gaja, María Escoda, Chus Gutiérrez, Joan Scufesis, Cristina Murillo, Sara Madrid, Pep Linares, Albert Malla, Izan Barragán, Didac Cano, Hernán Gracia, Noa Guillén, Ona Macía, Elena Moreno, Gal-La Petit

‘The Teacher Who Promised the Sea’ is alweer een film die handelt over de intergenerationele of transgenerationele overdracht van onmacht en verdriet. Het blijkt een universeel thema te zijn dat als grootste charme heeft dat het generaties met elkaar verbindt of van elkaar scheidt en dat dat gegeven nu juist aantrekkelijke filmische mogelijkheden biedt. Latere generaties kunnen het verdriet erven van vroegere generaties. De Spaanse regisseur Patricia Font (1978) ziet in het gegeven de mogelijkheid om twee verhalen te vertellen en twee films te maken die ze vakkundig door elkaar heen weeft. In het geval van ‘The Teacher Who Promised the Sea’ verbindt Font het waargebeurde verhaal van Antoni Benaiges, een onderwijzer aan het begin van de Spaanse burgeroorlog in 1935 enerzijds met de fictieve personages Ariadna en haar grootvader Carlos in de tegenwoordige tijd anderzijds. Die connectie wordt op een intelligente manier gelegd zodat het boeiend is om zowel in de tegenwoordige tijd mee te leven met de kleindochter Ariadna, als om mee te maken wat het waargebeurde verhaal is achter meester Antoni.

De Spaanse burgeroorlog (1936-1939) is een van de meest geromantiseerde historische gebeurtenissen van de vorige eeuw. De Spaanse nationalisten, onder leiding van generaal Franco, pleegden een militaire staatsgreep en sloegen een opstand neer van Republikeinse anarchisten die een vrijstaat hadden gevestigd in Barcelona en in een deel van Oost-Spanje. Bijzonder was dat nationaal-socialistisch Duitsland en fascistisch Italië hun steun aan Franco gaven. Dit had onder andere tot gevolg dat in de Spaanse burgeroorlog ook vele buitenlandse brigades vochten aan de kant van de Republikeinen. ‘The Teacher Who Promised the Sea’ valt dan ook meteen met de deur in huis als we inzoomen op een opgraving van een massagraf uit de burgeroorlog. In dat graf liggen mogelijk de overblijfselen van de overgrootvader van Ariadna. Haar grootvader, die dementeert, heeft ooit het verzoek gedaan om het graf van zijn vader te vinden. Mogelijk is dit het massagraf waar zijn vader ligt. Als Ariadna (uitstekend vertolkt door Laia Costa) op bezoek gaat bij het massagraf ontmoet ze Emilio, een oude man die haar het verhaal vertelt van Antoni Benaiges, de onderwijzer uit de titel.

Emilio heeft bij hem in de klas gezeten evenals de overgrootvader van Ariadna. Het blijkt dan dat het verhaal van Antoni (zeer degelijk geacteerd door Enric Auquer) het verhaal is van een man die zijn eigen opvattingen heeft wat betreft het geloof, voor linkse blaadjes schrijft en bijzondere onderwijsmethoden erop na houdt. Langzaam maar zeker verdient hij het respect van de kinderen en hun ouders en de dorpelingen. Totdat hij op een mooie dag door de nationalistische gardisten wordt opgepakt en ondervraagd. Emilio en Ariadna, weer een transgenerationeel verband, gaan op zoek naar de locatie waar het lichaam van Antoni kan liggen. Het lukt ze om in contact te komen met andere leerlingen uit de klas van toen.

In ‘The Teacher Who Promised the Sea’ schakelt Patricia Font heen en weer tussen het heden en het verleden. Ze doet dit niet in de vorm van flashbacks maar de tijd gaat gewoon over in de andere tijd. Het geeft een rustig filmbeeld en de kijker weet telkens waar hij aan toe is. Het contrast tussen de twee tijden is groot. In de tegenwoordige tijd hebben we van doen met de wat tobberige Ariadna die flink wat eigentijdse problemen heeft. In het verleden hebben we de ongecompliceerd lijkende wereld van een klein Spaans dorpje in Spanje, met zijn grote en kleine problemen. Meester Antoni maakt daar zijn entree en het lukt hem zowaar om de kinderen wat te leren. Hij belooft de kinderen zelfs om ze mee te nemen naar de zee, want die hebben ze nog nooit gezien. We zitten dan in 1935. De kinderen in de klas (een stuk of tien) acteren een tikkie onhandig maar uiteindelijk is dat wel charmant. Ze zijn allemaal erg schoon en dragen nette kleren, niet iets wat je per se in een plattelands dorpje in de jaren dertig van de vorige eeuw verwacht. Het doet niet af aan het verhaal en de boodschap die moet worden verteld. Die boodschap is dat je wel de man kunt uitwissen maar niet de ideeën.

‘The Teacher Who Promised the Sea’ is absoluut een aangename film om te zien én om te luisteren, want er wordt niet alleen Spaans gesproken, maar natuurlijk ook Catalaans. Een gevoelige kwestie in het Spanje van nu. Dat neemt niet weg dat de film is genomineerd voor een aantal Goya Awards (Spaanse nationale filmprijzen), zonder er overigens één te winnen. Wel ontving de film de publieksprijs bij de Gaudi Awards (2024). Deze prima film geeft enige context aan hoe de Spaanse burgeroorlog kon uitpakken in zo’n klein dorpje. Ook laat de film zien dat er achter de Spaanse burgeroorlog nog steeds veel leed verscholen zit bij de huidige bewoners van Spanje en van Catalonië. Het verhaal draait om het geheugen, zowel het verlies ervan als het belang om het te bewaren.

Ton IJlstra

Waardering: 3

Bioscooprelease: 12 juni 2025