The Time That Remains (2009)

Regie: Elia Suleiman | 109 minuten | drama | Acteurs: Ali Suliman, Elia Suleiman, Saleh Bakri, Nati Ravitz, Amer Hlehel, Avi Kleinberger, Doraid Liddawi, Ehab Assal, Menashe Noy, Lotuf Neusser, Zuhair Abu Hanna, Yaniv Biton, Samar Tanus, Ayman Espanioli, Leila Muammar, Alon Leshem, Baher Agbariya, George Khleifi, Alex Bakri, Yasmine Haj, Lior Shemesh, Shafika Bajjali, Ziyad Bakri, Nina Jarjoura, Isabelle Ramadan, Daniel Bronfman, Tareq Qobti

In de openingsbeelden vertrekt een taxichauffeur met passagier vanaf een vliegveld. De bestemming is onduidelijk. Het is ergens in Israel, onderweg slaat het weer om en een zware donderbui breekt los. De stemming van de passagier is zwaarmoedig filosofisch en hij spreekt over zichzelf als een ‘aanwezige afwezige’. De passagier blikt terug op zijn leven. In een vijftal hoofdstukken wordt een verhaal verteld uit de periode 1948 tot heden.

‘The Time That Remains’ is een semiautobiografisch verslag van de Israelisch-Arabische familie van regisseur Elia Suleiman.  1948, de Israëli’s veroveren Nazareth, zij zijn beter bewapend en militair beter georganiseerd. Het lokale verzet van de Arabieren moet onvoorwaardelijk capituleren. Er is een conflict in de familieverhoudingen: Fuad Suleiman (Saleh Bakri) gelooft in verzet. Hij wordt gearresteerd, zwaar mishandeld en lijkt in eerste instantie te zijn overleden. Een deel van de familie vlucht naar omringende landen, de rest blijft achter en schikt zich naar de nieuwe omstandigheden, de Israëli’s hebben de macht. In latere delen zien wij de invloed van de gewijzigde politieke verhoudingen en de uitstraling van het felle Israëlische nationalisme. Elia (Zuhair Abu Hanna) en Fuads jongere zoon is opstandig en wordt bestraft als hij op school de Verenigde Staten als kolonialisten betitelt. Fuad zelf lijkt zich redelijk aan de nieuwe verhoudingen te hebben aangepast, hij leeft als anoniem burger onder de Israëlische bezetting zo goed en zo kwaad als dat kan verder. Later zien wij Elia toch in de problemen komen, hij wordt in opdracht van de Israëlische machthebbers gedwongen binnen 24 uur het land te verlaten. In een latere periode van het verhaal zien wij Elia zelf als volwassene terugkeren en neemt hij de zorg voor zijn oude moeder (Samar Qudha Tanus) op zich. Vooral dit deel geeft de film qua dramatiek een extra lading.

Regisseur Elia Suleiman heeft zich voor de eerste delen gebaseerd op dagboeken van zijn vader, verder aangevuld met eigen herinneringen. In tegenstelling tot andere films over de Israelisch-Arabische conflictstof is geweld in de film nauwelijks aanwezig, de nadruk ligt veel meer op de gevolgen voor het dagelijks leven en de politieke verhoudingen tussen de Israëli’s van Joodse afkomst en de Arabisch/Palestijnse bevolking. Voor de wet zijn de Israëlische Arabieren weliswaar gelijk aan de Joodse Israëli’s, in de dagelijkse praktijk blijken zij in vele opzichten ondergeschikt.  De emotionele impact van het verhaal blijft enigszins op afstand. Het acteren is op sommige momenten wat plechtstatig en het verhaal kent soms enige nadrukkelijke symboliek. Bijzonder is de opzet diverse scènes meerdere keren te herhalen met dezelfde personen in een geheel ander tijdsperiode.

Door de gekozen opzet is de film meer een verzameling van familiegebeurtenissen, geheel bezien door Arabische ogen. Met relatief weinig dialoog en door zijn stijlvorm is het meer een droogkomische tot zwarte komedie met licht absurdistische trekjes dan een groots en zwaar sociaal drama. Vooral in visueel opzicht is alles uitstekend verzorgd, de landschappen zijn fraai, het camerawerk is uitstekend. Een rake verbeelding van de vrijwel compleet gescheiden werelden van deze bevolkingsgroepen.

Rob Veerman

Waardering: 3

Bioscooprelease: 6 mei 2010