The Tragedy of Macbeth (2021)

Regie: Joel Coen | 105 minuten | drama | Acteurs: Denzel Washington, Frances McDormand, Alex Hassell, Bertie Carvel, Brendan Gleeson, Corey Hawkins, Harry Melling, Miles Anderson, Matt Helm, Moses Ingram, Kathryn Hunter, Scott Subiono, Brian Thompson, Lucas Barker

Na talloze verfilmingen van ‘Macbeth’, over het succes en de ondergang van een door ambitie verblinde Schotse landheer en zijn vrouw, waagt deze keer regisseur Joel Coen zich aan dit beruchte toneelstuk. Bovendien werkt Joel voor het eerst zonder broer Ethan op een filmproductie. Maar hopelijk overschaduwt dit op zich onschuldige feit niet de keurige prestatie die Joel met ‘The Tragedy of Macbeth’ neerzet. Deze verfilming van ‘the Scottisch play’ kan dan ook wedijveren met de beste pogingen uit Hollywood om het werk van William Shakespeare te vertalen naar het witte doek.

De minimalistische decors en zwart-wit cinematografie in ‘The Tragedy of Macbeth’ zijn om door een ringetje te halen. Ze echoën het Duits expressionisme in de stille film van de jaren twintig. Het decor ademt alsof het een eigen personage is, zoals in ‘Das Cabinet des Dr. Caligari’ (Robert Wiene, 1920). Niettemin ploetert de film zich in het begin door de soms topzware teksten heen. Echter, wanneer de spitsvondige teksten van Shakespeare en de fijnzinnige regiekeuzes van Joel Coen samenvallen, is het genieten geblazen. Zo is er een imponerende sequentie waarin Macbeth, inmiddels koning, tijdens een officieel banket in gevecht raakt met een oude bekende. Hij volgt zijn opponent tot in een verlaten torenkamer die volloopt met water en visioenen van hekserij. Later blijkt de ongenodigde gast een losgeslagen kraai. Macbeth blijft geestelijk berooid achter en je voelt aan alles dat rampspoed niet ver weg meer is. De wijze waarop deze visioenen zijn vormgegeven, kunnen bijna alleen uit de koker van een Coen komen. Zeer eigen, maar duidelijk gegrond in de sfeer van de gehele film.

Toch moet gezegd worden dat voor zo’n wrede tragedie als Macbeth zowel Denzel Washington als Francis McDormand ietwat mat spelen. Washingtons Macbeth mompelt vooral, is naar binnen gekeerd. Aan deze interpretatie valt op zich niet veel af te dingen. Echter, het leidt uiteindelijk niet tot een memorabele ‘Macbeth’. Hetzelfde geldt voor Frances McDormand als Lady Macbeth. McDormand vertolkt de vrouw des huizes verzorgd tot in de puntjes, maar mist net wat rauwheid.

De Coen broers staan bekend om het casten van ludieke en unieke koppen voor bijrollen, voor dit soloproject van Joel is het niet anders. Kathryn Hunter is wel het beste voorbeeld. Niet alleen haar schriele stem, maar ook de manier waarop Hunter haar volledige lichaam in allerlei onmogelijke hoeken lijkt te murwen, draagt bij aan haar uitzonderlijke, Coeneske, invulling van de heksen. Hoe imponerend ook, leidt het deels af want ze komt soms over als een prototype voor Gollum (Andy Serkis) uit ‘The Lord of The Rings’ filmtrilogie (2000-03).

Aangezien Macbeth vele malen is verfilmd door Hollywood, kunnen vergelijkingen met voorgangers bijna niet uitblijven. De meer realistische versie (evenals die van Roman Polanski uit 1971) van Justin Kurzel uit 2015 met Michael Fassbender en Marion Cotillard, die qua leeftijd beter gecast aanvoelen dan Washington en McDormand, is meer dan geslaagd. Echter Joel Coens Macbeth is het meest schatplichtig aan die van Orson Welles uit 1948 en de ‘Hamlet’- verfilming van Laurence Olivier uit hetzelfde jaar. Beide filmmakers kozen voor het schaduwrijke zwart-wit en de minimalistische art-direction voor hun filmische Shakespeare odes. Wel ziet de versie van Welles er vuiger uit dan die van Coen. Het verhaal gaat tenslotte over twee machtsbeluste mensen die langzaam maar zeker tot op het bot corrumperen.

Hoewel ‘The Tragedy of Macbeth’ op dramatisch vlak niet altijd even geolied loopt, sluit de film daadkrachtig af. Daarnaast kleurt Joel Coen voor zijn doen iets te veel binnen de lijntjes. Maar die zwart-wit lijntjes zijn dan wel van wonderschone kwaliteit in het filmdoek geëtst.

Roy van Landschoot

Waardering: 3.5

VOD-première: 14 januari 2022 (Apple TV+)
Speciale vertoning: Eye Zomerprogramma Sidney Poitier & Denzel Washington 2022