The Velvet Underground (2021)

Regie: Todd Haynes | 121 minuten | documentaire, muziek | Met: Lou Reed, John Cale, Merrill Reed Weiner, John Waters, Mary Woronov, Barbara Walters, Jonas Mekas, Jackson Browne, Jonathan Richman, Allen Ginsberg, Maureen Tucker, Danny Fields, Amy Taubin, Sterling Morrison, Martha Morrison, La Monte Young, Angus MacLise, Richard Mishkin, Henry Flynt, Doug Yule

Deze documentaire over een van de meest invloedrijke bands ooit, heeft alle tekenen van een definitieve. In een hyperactieve visuele stijl, zowel refererend aan de vroege cinema als hedendaagse split screens, start Todd Haynes (‘Carol’) met flitsende beelden van de jaren 60, al snel uitmondend in een literaire biografische episode, waarin de belangrijkste bandleden van The Velvet Underground, Lou Reed en John Cale, worden geïntroduceerd.

‘The Velvet Underground’ is bij uitstek geschikt voor vertoning in een bioscoop. Bij het kijken op de computer of tv moet de concentratie op beeld en verhaal teveel prikkels van elders verdragen. Maar goed, dat geldt voor de meeste films. Kijken in dit geval is evenwel een cerebrale operatie die alle aandacht vereist. Voor de fans is veel al bekend, mits goed belezen; voor de leek zal ‘The Velvet Underground’ geen gemakkelijke introductie zijn.

Een belangrijke bron, vanwege het verscheiden van Reed, is Lou’s zus Merrill – een heldere stem in vergelijking met haar manipulatieve broer, die een excellent songschrijver is en er fantastisch over kan praten, maar zijn weerbarstige karakter in narcisme verpakt. Een zus kan een completer beeld schetsen. De andere bandleden zijn interessant, zeker de muzikale invloed van de klassiek geschoolde Cale en het charisma van ‘chanteuse’ Nico. Het is echter Reed die de backbone van de band was.

Cinematografische aspecten (veel zwart-wit) zijn sterk aanwezig, maar delven uiteindelijk het onderspit in deze klassiek chronologische, goed gedocumenteerde film. Interessant is archiefmateriaal van Warhol die Reed bezoekt in diens appartement, halverwege de jaren 70. Haynes is overduidelijk een liefhebber, en valt nooit uit zijn professionele rol. Essentieel? Nee. Lees dan de Reed-biografie ‘Transformer’ van Victor Bockris, bekijk de documentaire Nico Icon (beschikbaar op YouTube) en koop een van de geremasterde muziekuitgaven.

Jan-Kees Verschuure

Waardering: 3.5

VOD-release: 15 oktober 2021 (Apple TV+)