The Whistlers – La Gomera (2019)
Regie: Corneliu Porumboiu | 98 minuten | komedie, misdaad | Acteurs: Vlad Ivanov, Catrinel Marlon, Rodica Lazar, Agustí Villaronga, Sabin Tambrea, István Teglas, Cristóbal Pinto, Antonio Buíl, George Pistereanu
Niet zo heel lang geleden, zo rond de millenniumwisseling, stelde de Roemeense cinema niks voor. Er werden amper nieuwe films gemaakt in het land, laat staan dat wij in Nederland in Roemenië gemaakte films onder ogen zouden krijgen. In slechts enkele jaren is daar een complete ommezwaai in gekomen. Jonge, ambitieuze en talentvolle filmmakers als Cristian Mungiu, Cristi Puiu, Corneliu Porumboiu en Catalin Mitulescu vormden de voorhoede van een stroming die we de New Romanian Wave noemen; films als ‘The Death of Mr. Lazarescu’ (2005), ‘The Way I Spent the End of the World’ (2006), ’12:08 East of Bucharest’ (2006) en ‘4 Months, 3 Weeks and 2 Days’ (2007) werden alom geprezen en bekroond met prijzen op de gerenommeerde filmfestivals van Cannes en Berlijn. Roemenië telde ineens mee als filmland! Voor veel filmmakers is het einde van Nicolae Ceausescu in 1989 een uitgangspunt en de transitie die Roemenië daarna doormaakte een bron van inspiratie. Met een realistische, minimalistische aanpak en een aangenaam soort zwarte humor worden de vrijheden die de Roemenen met de val van het communisme verwierven aangesneden zoals de vrijemarkteconomie en een democratisch politiek systeem. Die thema’s, die dicht bij de beleving van de Roemenen lagen, werden als springplank gebruikt voor meer.
Inmiddels lijkt de New Romanian Wave over zijn hoogtepunt heen, maar hebben filmmakers als Mungiu en Porumboiu zich doorontwikkeld tot allround-cineasten met een breed ‘repertoire’. En prijzen winnen ze ook nog steeds. Met ‘The Whistlers’ (2019) maakte Porumboiu voor het eerst een film die gedeeltelijk buiten Roemenië werd opgenomen. ‘The Whistlers’ is een eigengereide misdaadkomedie en een ode aan het genre van de film noir. De hoofdpersoon, politieagent Cristi (Vlad Ivanov), zagen we eerder in Porumboiu’s film ‘Police, Adjective’ (2009), al werd hij toen door een andere acteur gespeeld (Ivanov was overigens wel in de film te zien, maar in een andere rol). Was hij als jonge agent nog idealistisch, inmiddels is hij al even gecorrumpeerd als zijn collega’s. Zo voorziet hij de plaatselijke onderwereld van bruikbare informatie en laat hij zich door een Spaanse maffiabaas (Agusti Villaronga) inschakelen. Deze Paco werkt samen met Roemeense criminelen en heeft zijn zinnen gezet op een grote geldbuit. Cristi vertrekt naar het Canarische eiland La Gomera voor een ontmoeting met Paco. Daar wordt hem opgedragen de lokale fluittaal El Silbo Gomera te leren, zodat hij over lange afstanden kan communiceren zonder dat het door de plaatselijke wetsdienaren wordt opgemerkt. Maar niemand is honderd procent te vertrouwen in ‘The Whistlers’. En het feit dat Roemenië bekend staat als een van de meest corrupte landen van Europa, wordt hier nog eens fijntjes onderstreept.
Porumboiu heeft zich laten inspireren door misdaadklassiekers als ‘The Maltese Falcon’ (1941) en ‘The Big Sleep’ (1946) en voert een klassieke femme fatale op (de prachtige Catrinel Marlon), die niet geheel toevallig luistert naar de naam Gilda (inderdaad, vernoemd naar de oer-femme fatale die Rita Hayworth speelde in de gelijknamige film noir uit 1946). Daarnaast verwijst hij niet alleen naar zijn eigen eerdere werk, maar ook naar het werk van de grootmeester van het genre, Alfred Hitchcock (door een onvervalste MacGuffin op te voeren en met een memorabele moordscène onder de douche). Ondanks al dat eerbetoon is de spanning niet erg nadrukkelijk aanwezig; die wordt overvleugeld door de (licht absurdistische) humor van volwassen kerels en een dame die met hun wijsvinger (zodat het net een pistool lijkt) in de mondhoek geduwd een boodschap over en weer proberen te fluiten. Porumboiu maakt de structuur nodeloos complex door het verhaal in verschillende hoofdstukken te knippen en die elk vanuit een ander personage te laten vertellen. De Roemeense filmmaker werkte nooit eerder met flashbacks, maar doet dat hier wel, waardoor het nog weer extra opletten is wat zich wanneer afspeelt. Dat je de draad soms kwijtraakt is overigens de bedoeling van Porumboiu. Zo voel je je namelijk net als Cristi; die denkt ook dat hij overzicht en controle heeft terwijl dat helemaal niet zo is. Het nodigt wel uit om de film meerdere keren te bekijken, om zo steeds meer eindjes aan elkaar te kunnen knopen.
Patricia Smagge
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 30 januari 2020
DVD-release: 3 juni 2020