The Wild Pear Tree – Ahlat Agaci (2018)

Regie: Nuri Bilge Ceylan | 188 minuten | drama | Acteurs: Dogu Demirkol, Murat Cemcir, Bennu Yildirimlar, Hazar Ergüçlü, Serkan Keskin, Tamer Levent, Öner Erkan, Ahmet Rifat Sungar, Akin Aksu, Kubilay Tunçer, Ercüment Balakogllu, Kadir Çermik, Özay Fecht, Sencar Sagdic, Asena Keskinci

Op het punt van afstuderen trek Sinan (Dogu Demirkol) in ‘The Wild Pear Tree’ van metropool Istanboel naar een stadje ergens in het oosten van Turkije. Het is niet alleen een reis naar zijn familie, maar ook een tocht naar het verleden, met zijn oude gewoontes en tradities . Het weerzien is niet bijzonder vreugdevol. De familie heeft geldproblemen, vooral door toedoen van vader Idris (Murat Cemcir) die zijn gokverslaving maar met moeite kan beteugelen. De man lijkt zijn realiteitszin zelfs zodanig te verliezen, dat hij het plan heeft opgevat om naar water te graven op het hoogste punt van een heuvel. Zijn vak van leraar krijgt slechts een plichtmatige invulling. De status als hoofd van het gezin is hij kwijt.

Het patriarchaat, als vanouds de bovenliggende partij in het oosten van Turkije, krijgt als gevolg meer en meer tegenspraak van zijn vrouwelijke tegenspeler. Ook de jeugd beseft dat het niet meer blind achter de vorige generatie hoeft aan te lopen. Meteen in de eerste scène worden de verhoudingen binnen het gezin effectief op het hakblok gelegd. Hoewel de generatie van Sinans ouders (en grootouders) niet helemaal meer zonder waarde is, ligt de toekomst bij de jeugd. Althans, dat vindt vooral student Sinan zelf. De oudere personages hebben daar geen memo over gehad. In hun ogen hebben jongeren enkel bestaansrecht op basis van de reputatie van hun vader. De familienaam als onvergankelijke constante. Een eeuwigdurende estafette waarbij het stokje van generatie tot generatie wordt doorgegeven.

Dat generatiekloven van alle tijden zijn, bewijst vader Idris. De verstandhouding met diens eigen vader is net zo min gemakkelijk als die met zijn zoon. Het is een star toekomstbeeld waar Sinan krampachtig aan probeert te ontsnappen. Hij zoekt zijn heil in de literatuur. Een boek met persoonlijke ontboezemingen over zijn geboortestreek wordt de gedroomde vluchtweg. De plaatselijke uitgevers en geldschieters weten echter niet wat ze met het diepgaande werk aan moeten. Een baan als leraar lijkt het alternatief, maar in het slaperige en vergrijsde provinciestadje staan er weinig vacatures open. Bovendien ziet Sinan het niet zitten om zijn immer om geld verlegen vader achterna te gaan. Zijn boek wordt een verkoopsucces, daar heeft hij al het vertrouwen in. De weg van schoolse literatuurtheorie naar de praktijk van alledag is echter lang.

‘The Wild Pear Tree’ is een typische Nuri Bilge Ceylan-film. De regisseur (in 2014 Gouden Palm-winnaar met ‘Winter Sleep’) neemt andermaal goed de tijd voor zijn bespiegelingen. Met een speelduur van drie uur neigt dat naar slow cinema, maar daar is de film wellicht iets te weinig visueel voor. Dialoog staat centraal. De camera draait stationair op de achtergrond. De kleuren zijn warm, bijna zwoel. ‘The Wild Pear Tree’ meandert daardoor aangenaam voort, traag maar evengoed altijd onderhoudend. Dat komt mede doordat de film, ten opzichte van voorganger ‘Winter Sleep’ net wat minder hoogdravend is. Het gaat om de personages, niet om de conceptuele ideeënschat daarachter. Daardoor krijgt ‘The Wild Pear Tree’ tussen de regels door een fraaie levensironie, waarin iedereen zijn gebreken en tegenslag heeft.

Wouter Los

Waardering: 4

Bioscooprelease: 30 mei 2019
VOD-release: 11 september 2019
DVD-release: 11 september 2019