The Witches (1990)

Regie: Nicolas Roeg | 91 minuten | familie, fantasie, horror | Acteurs: Anjelica Huston, Mai Zetterling, Jasen Fisher, Jane Horrocks, Anne Lambton, Rowan Atkinson, Bill Paterson, Brenda Blethyn, Charlie Potter, Sukie Smith, Rose English, Jenny Runacre, Annabel Brooks, Emma Relph, Nora Connolly

Er zijn van die zogenoemde kinderfilms die eigenlijk geen kinderfilms te noemen zijn. Zo is het ook met ‘The Witches’, naar het gelijknamige boek van Roald Dahl. Er zit veel meer in, dingen die kinderen waarschijnlijk niet eens begrijpen of sowieso al over het hoofd zien.

Voor deze boekverfilming heeft Nicolas Roeg zijn stijl wel enigszins aan moeten passen. We kennen Roeg van films als ‘Don’t Look Now’, films vol met symboliek, dubbele betekenissen en dikwijls een niet chronologische opbouw. Dat is hier wel anders; de film is qua opbouw gewoon helder en chronologisch. De mystiek zit hem meer in het onderwerp, de duistere personages, het mooie camerawerk en de voor die tijd spetterende speciale effecten en prachtige kostuums. Zo is de opperheks, een meesterlijke rol voor Anjelica Huston, werkelijk angstaanjagend als haar ware gedaante tevoorschijn komt. Ook de twee pratende muizen waarin Luke en Bruno worden veranderd, ogen heel realistisch, en dan te bedenken dat deze film uit 1990 komt. ‘Stuart Little’ zou er nog een puntje aan kunnen zuigen..

De acteurs zetten vrijwel allemaal een voortreffelijke prestatie neer. Luke wordt gespeeld door Jasen Fisher, een onbekende jonge acteur. Hij is de typische Roald Dahl held, een dapper kind met het hart op de juiste plaats. Ook de oma van Luke komt sympathiek over, terwijl je voelt dat ze nare herinneringen met zich mee brengt, waarschijnlijk aan haar jeugd en de heksen. Verder valt ook Rowan Atkinson op, als de klungelige hoteldirecteur die het niet zo op kinderen heeft en al helemaal niet op muizen. Hij houdt zich liever bezig met onderonsjes met een van de kamermeisjes.

De rol die het meest in het oog springt is natuurlijk die van opperheks (oftewel de Grand High Witch, zoals ze door haar onderdanen genoemd wordt). Anjelica Huston zet hiermee de pure representatie van het kwaad neer, zo lijkt het. De ongenuanceerde slechterik, zoals we die in verhalen van Dahl wel vaker tegenkomen. Het moment waarop je met Luke meekijkt, als hij per ongeluk in de zaal zit waar de heksen hun jaarlijkse vergadering hebben, voel je met hem mee, en de metamorfose die volgt, van de ‘mooie’ Miss Eva Ernst naar haar werkelijke verschijning als heks, is afschrikwekkend. Wat er met haar sterk Duitse accent, haar dictatoriale gedrag en vreemde bewegingen precies worden bedoeld, blijft de vraag, maar feit is dat het werkt: we weten wie de schurk is.

Buiten het puike acteerwerk is ook het camerawerk erg goed gedaan. De scènes waarin Luke en Bruno als muis door het hotel vluchten, worden vreselijk spannend door het lage perspectief en de snelle shots.

Een minpunt, of in ieder geval een punt van discussie, is het einde. Hier heeft Roeg zijn zin doorgedreven en een rigoureuze verandering ten opzichte van het boek ingevoerd. Of die verandering ten goede is geweest, valt duidelijk te betwijfelen.

Ruby Sanders

Waardering: 4

Bioscooprelease: 14 december 1990