The Wolfpack (2015)

Regie: Crystal Moselle | 90 minuten | documentaire, biografie

Het is niks nieuws dat de grens tussen fictie en non-fictie soms ver te zoeken is. Ook de twee disciplines, de speelfilm en de documentaire, zijn niet noodzakelijk gescheiden werelden. Een documentairefilm zou een weergave van de realiteit moeten zijn. Het al dan niet objectief weergeven van de feiten, oftewel de mate waarin de documentairemaker de feiten naar zijn hand zet, bepaalt of het predikaat non-fictie juist is of niet.

De Amerikaanse filmmaker Michael Moore blies in 1989 met ‘Roger & Me’ het stoffige karakter dat altijd rustte op documentaires weg en toverde in elke film daarna, elk politiek onderwerp om tot anderhalf uur sappig entertainment. In Moore’s documentaires weet de camera schijnbaar toevallig, altijd het meest ideale beeld te vangen. Zo lijkt het erop alsof het gelijk van Moore’s betoog als vanzelf door de realiteit wordt bevestigd. Dat de filmmaker het niet altijd zo nauw neemt met de realiteit en deze geregeld naar zijn hand zet om het juiste effect te bereiken, is geen groot geheim.

Filmmaakster Crystal Moselle gaat weliswaar wat subtieler te werk, maar haar regiedebuut ‘The Wolfpack’ (2015) schuwt het niet de werkelijkheid een handje te helpen. Haar portret van een negenkoppige familie die zich heeft verschanst in een flat in de Lower East Side van Manhattan, is zo bizar dat je je afvraagt wat hiervan nu allemaal precies waar is en wat niet. Sterker nog, ‘The Wolf Pack’ heeft wel iets weg van een mockumentary, het is allemaal net iets te bizar en visueel te smaakvol. Elk moment verwacht je dat het verhaal over de schreef gaat en de “fictieve” aap uit de mouw komt.

We volgen zes broers, bijna allemaal tieners en hun jongere zusje. Hun hele jeugd hebben ze grotendeels binnenshuis in het appartement doorgebracht. Naar eigen zeggen gingen ze jaarlijks niet vaker dan negen keer naar buiten en soms een jaar helemaal niet. Hun Zuid-Amerikaanse vader had het plan opgevat om, met zijn Noord-Amerikaanse vrouw uit de Mid-West, naar Scandinavië te gaan. De tussenstop in New York zou tijdelijk moeten zijn, en was bedoeld om wat geld te sparen, maar bleek echter een eindhalte. Gedesillusioneerd sluit hij zichzelf en zijn familie op en probeert hen verre te houden van de boze buitenwereld. De kinderen zien het leven aan zich voorbij trekken vanuit hun sombere flatgebouw. Ze gaan niet naar school en om zich te vermaken kijken ze veel films en spelen deze na.

Vooral dit laatste brengt Moselle uitvoerig in beeld in ‘The Wolfpack’. We zien de zes jongens met hun opvallende lange zwarte haren bekende films uiterst nauwkeurig naspelen. Bijvoorbeeld ‘Reservoir Dogs’ (1992) is een favoriet. De jongens hebben een heel arsenaal aan wapens en andere attributen gemaakt om alle scènes tot in de detail na te bootsen. Moselle filmt de jongens in hun vreemde oneindig groot lijkende appartement in obscure beelden en snijdt hard in het materiaal en combineert deze met home-made video’s van de familie van jaren eerder.
Alleen de familieleden zelf mogen zich nader verklaren, een perspectief van buitenaf (buren, sociaal werkers, psychologen) ontbreekt compleet. Dat versterkt het claustrofobische gevoel dat goed bij het onderwerp past, maar een kleine toetsing aan de externe realiteit zou op zijn plaats zijn geweest.

Uiteindelijk keert deze myopische benadering zich tegen zichzelf. Is wat we zien nu wel echt zo bijzonder? Excentriek is de familie zeker, maar dat zijn wel meer families. En wel meer mensen komen amper het huis uit. En kinderen die films naspelen is toch eigenlijk heel gewoon? Wanneer de kinderen zich uiteindelijk losmaken van hun vader en op eigen houtje naar buiten gaan, blijken ze zich prima te kunnen redden. Weliswaar zien ze er compleet ridicuul uit in hun Reservoir Dogs outfit (zwarte colbertjes en pantalons, stropdassen, zonnebrillen en Fedora hoeden), maar zo wereldvreemd zijn de jongens nu ook weer niet als je bedenkt dat ze hun klerenkast prima op orde hebben. Wat de jongens daarnaast over hun leven te zeggen heeft wijkt ook weer niet zoveel af van de gemiddelde puberende jongere.

Kortom, ‘The Wolfpack’ oogt in het begin als een intrigerend juweeltje, maar na enige tijd vraag je je af of Moselle niet al te selectief heeft gekozen uit het leven van deze familie. En hoe sturend is zij geweest in de manier hoe de jongens zich presenteren? Elke willekeurige montage van een verkleedpartijtje afgewisseld met een willekeur aan beelden van verkleedpartijtjes uit oude home-video’s leidt onvermijdelijk tot een merkwaardige collage van verbanden waarvan de gesuggereerde betekenis, door de eindeloze herhaling en positionering ten opzichte van andere gelijksoortige beelden, wordt versterkt. Daarom voelt ‘The Wolfpack’ niet aan als een objectieve documentaire, maar als een non-fictie horror sprookje.

Alberto Ciaccio

Waardering: 3

Bioscooprelease: 10 september 2015