The Woman King (2022)

Regie: Gina Prince-Bythewood | 135 minuten | actie, drama | Acteurs: Viola Davis, Thuso Mbedu, Lashana Lynch, Sheila Atim, John Boyega, Hero Fiennes Tiffin, Jimmy Odukoya, Masali Baduza, Jayme Lawson, Adrienne Warren, Chioma Antoinette Umeala, Siyamthanda Makakane, Shaina West, Sivuyile Ngesi

Hoor je wapengekletter, stompende vuisten en bloederige gevechten, dan denk je vaak aan stoere mannen die elkaar in kolkende arena’s tot op de dood bekampen. Dat het ook wel eens krachtige vrouwen kunnen zijn die zich in het strijdtoneel werpen, ligt minder voor de hand. Toch zijn er bewijzen dat vrouwen al eeuwenlang hun mannetje staan. Denk maar aan de Amazones in het oude Griekenland. Een van de meest beruchte volledig vrouwelijke legers vormden de Agojie, een militaire eenheid van het koninkrijk Dahomey (in het huidige Benin in West-Afrika), die grofweg tussen 1600 en 1900 ten strijde trokken tegen vijandige stammen en slavenhandelaars. De Agojie deinsden nergens voor terug en werden zo bewonderd om hun moed dat ze als een soort heiligen werden vereerd. Actrice Maria Bello – bekend van films als ‘Payback’ (1999) en ‘A History of Violence’ (2005) – raakte bij een bezoek aan Benin in 2015 geïnspireerd door de geschiedenis van de Agojie en besloot een film te maken over de mythische vrouwelijke krijgers. Het had echter nogal wat voeten in de aarde om het project van de grond te krijgen: filmmaatschappijen zagen geen brood in het idee of wilden alleen meebetalen als er een aantal bekende zwarte actrices met een relatief lichte huid gecast zouden worden. Pas na het succes van ‘Black Panther’ (2018), waarin een gefictionaliseerde versie van de Agojie te zien is, durfde TriStar vol in te zetten op het project.

‘The Woman King’ (2022) van regisseur Gina Prince-Bythewood (‘The Secret Life of Bees’, 2008) speelt zich af in 1823. Generaal Nanisca (de altijd sterke Oscarwinnares Viola Davis) is de leider van de Agojie, het geheel uit vrouwen bestaande leger dat vrouwen bevrijdt die door slavenhandelaren gevangen zijn genomen. Die hebben een akkoord gesloten met de Oyo, het naburige koninkrijk, en dat doet koning Ghezo (John Boyega) van Dahomey besluiten zijn troepen voor te bereiden op een oorlog met de Oyo. Nanisca moet een nieuwe lichting Agojie-rekruten opleiden om het koninkrijk te beschermen. Eén van die nieuwelingen is de rebelse Nawi (Thuso Mbedu), een meisje met een sterke wil die door haar vader naar het leger gestuurd werd omdat ze weigerde met een man te trouwen die niet alleen veel ouder was dan zij, maar ook nog eens losse handjes heeft. Door haar ogen leert de kijker de handel en wandel van de Agojie kennen. Nanisca botst regelmatig met de eigengereide Nawi, maar met een andere veterane, Izogie (heerlijke rol van Lashana Lynch), heeft de jongeling wel een klik. Nanisca heeft op haar beurt een vertrouwelinge in Amenza (Sheila Atim) en die heeft ze nodig ook. Niet alleen omdat de strijd op leven en dood met de Oyo op het punt staat los te barsten, maar ook omdat de demonen uit haar verleden ineens de kop weer opsteken.

Met een dynamisch gefilmde, bloederige inval op een Oyo-kamp waar Dahomey-vrouwen gevangen zitten, zet Prince-Bythewood in de opening meteen de toon voor de rest van de film. Ze zit haar acteurs bovenop de huid en filmt zelfverzekerd en met oog voor detail, wat de prachtig gechoreografeerde actiescènes de zindering geven die we kennen uit spektakelfilms als ‘Braveheart’ (1995) en ‘Gladiator’ (2000). Dat oog voor detail zien we terug in alle aspecten van de film; van de onberispelijke sets en kostuums en de uitbundige score tot het tot in de puntjes verzorgde acteerwerk van de gehele cast. Het scenario van Dana Stevens, gebaseerd op Maria Bello’s verhaal, is meeslepend en doet de ingewikkelde geschiedenis van dit verscheurde deel van West-Afrika grotendeels recht, maar trapt hier en daar wel in de valkuilen van Hollywood; door een love interest (Jordan Bolger) op te voeren die meer afleidt dan iets wezenlijks toevoegt aan het verhaal bijvoorbeeld. Natuurlijk willen producenten hun film zo toegankelijk mogelijk maken, maar in de tweede helft van de film dreigt het melodrama het verhaal over te nemen en dat is natuurlijk niet helemaal de bedoeling. ‘The Woman King’ heeft een overvolle agenda, want de film wil vele thema’s aankaarten; feminisme, slavenhandel, machtsmisbruik. Nemen de makers te veel hooi op hun vork?

The Woman King probeert vele ballen tegelijk hoog te houden en dreigt zo nu en dan een bal te laten vallen, maar weet desondanks knap stand te houden en al die thema’s voor het voetlicht te brengen, zonder in te leveren op overtuigingskracht. De keuze om het verhaal te vertellen door de ogen van de jonge Nawi blijkt een gouden greep en speelt een belangrijke rol in de balanceeract die de film opvoert tussen het overkoepelende leed rond de slavenhandel en het kleinere drama dat zich binnen de Agojie zelf afspeelt. Daarnaast weet Prince-Bythewood, ondanks het voor Hollywood-begrippen bescheiden budget van 50 miljoen dollar, een spektakel van jewelste neer te zetten, met gevechtsscènes die steeds intenser en meeslepender worden. Een film die bovendien over genoeg lef beschikt om vragen te durven stellen over de betrokkenheid van Afrikaanse koninkrijken bij de slavenhandel en waarin volop ruimte is voor sterke vrouwelijke personages – een verademing! De topcast, met Davis en Lynch voorop, en de tot in de puntjes verzorgde set-, production-, sound- en costume design vormen de kers op de taart.

Patricia Smagge

Waardering: 4

Bioscooprelease: 13 oktober 2022
Digital download-release: 12 december 2022
VOD-release: 26 december 2022