The Wound – Inxeba (2017)

Regie: John Trengove | 88 minuten | drama | Acteurs: Nakhane Touré, Bongile Mantsai, Niza Jay, Thobani Mseleni, Gabriel Mini, Zwelakhe Mtsaka, Menzeleli Majola, Gamelihle Bovana, Halalisani Bradley Cebekhulu, Inga Qwede, Sibabalwe Ngqayana, Siphosethu Ngcetane, Luyanda L. Vonqo, Thando Mhlontlo, Anga Ntsepe

Ondanks dat er talloze films over gemaakt zijn, wordt er in het dagelijks leven eigenlijk aan de weg naar volwassenwording in het Westen niet zoveel woorden vuilgemaakt. Jongens en meisjes komen in de puberteit, worden ongesteld of krijgen hun eerste zaadlozing en worden voor het eerst verliefd. Deze gebeurtenissen worden in ieder geval niet in de gemeenschap gedeeld, of sterker nog, samen beleefd. Hoe anders is dat in Zuid-Afrika, waar tijdens de Ukwaluka jongens worden ingewijd tot man. Dat begint met een pijnlijke besnijdenis, waarbij ze geacht worden “Ik ben een man!” te roepen in plaats van “Au!” Daarna worden ze aan de zorg van een aantal oudere mannen toevertrouwd, moet de wond helen, ze moeten vasten en er worden allerlei traditionele rituelen uitgevoerd die de jongens tot man moeten vormen. Hoewel je dit soort rituelen eigenlijk alleen verwacht in een Jean M. Auels ‘stam van de holebeer’-setting, vindt deze oude traditie nog altijd plaats (en kwam deze tot dan toe geheim gebleven traditie pas aan het licht toen Nelson Mandela het in zijn biografie beschreef).

‘The Wound’ (‘Inxeba’) gaat over dit ritueel. De hoofdpersoon is echter niet één van de jongens die de weg naar volwassenheid in is geslagen, maar één van de begeleiders, Xolani (een fantastische Nakhane Touré). Hij keert elk jaar terug om de jongens bij te staan, maar zijn motivatie komt niet voort uit een sterk gemeenschapsgevoel. Hij is nog altijd verliefd op zijn jeugdvriend Vija (Bongile Mantsai) en grijpt deze periode aan om dicht bij hem te verblijven. Dit gebeurt alles in het grootste geheim. Want hoewel homoseksualiteit in Zuid-Afrika wel is toegestaan, is Vija getrouwd en in de Xhosa gemeenschap, van waaruit het ritueel plaatsvindt, is het tonen van emoties, laat staan liefde betuigen voor iemand van hetzelfde geslacht, taboe.


Hoe de verhoudingen liggen tussen Xolani en Vija is al vrij snel duidelijk en de opmerkzame Kwanda (Niza Jay), de jongen in Xolani’s groepje, heeft dit ook snel door. De uit Johannesburg afkomstige Kwanda is zelf een buitenbeentje omdat zijn vader een rijke zakenman is. Zijn iPhone steekt schril af bij de Blackberries van de andere, op het platteland opgegroeide, jongens. Daarbij komt dat hij zelf ook homoseksueel is. Kwanda spreekt Xolani aan op zijn gevoelens voor Vija en legt haarfijn de vinger op de zere plek. De spanning tussen de drie mannen stijgt. Een happy end lijkt voor geen van de personages weggelegd.

Regisseur en scenarioschrijver John Trengrove, voor wie ‘The Wound’ zijn speelfilmdebuut betekent, laat de zin of onzin van het gruwelijke ritueel voor wat het is – al maakt hij wel duidelijk dat het initiatieproces misschien steeds minder bestaansrecht heeft – en focust zich op de gebeurtenissen, en wat dit voor de karakters betekent, daarna. Het feit dat hij geen oordeel velt is een sterk punt van de film. De personages profiteren van deze aanpak en komen tot volle wasdom. De zelfverzekerde Kwanda lijkt vele malen volwassener dan de met zichzelf worstelende oudere Xolani, de jongen weet met een paar scherpzinnige opmerkingen de waarheid bloot te leggen. Het belang van mannelijkheid staat voorop in deze gemeenschap en Vija is daar het sprekende voorbeeld van.

‘The Wound’ is niet bepaald makkelijke kost, maar houdt de kijker wel anderhalf uur aan het doek gekluisterd. Op het eind schiet het verhaal wat uit de bocht, terwijl je tegen beter weten in hoopt dat het scenario niet die richting kiest. De film is wel prachtig in beeld gebracht door de in Nederland geboren cinematograaf Paul Özgür (‘Prince’, ‘Vind die domme trut en gooi haar in de rivier’). Pijnlijk en authentiek.

Monica Meijer

Waardering: 3.5

DVD-release: 7 mei 2018