The Year Before the War – Gads pirms kara (2021)

Regie: Davis Simanis | 95 minuten | drama, thriller | Acteurs: Petr Buchta, Lauris Dzelzitis, Dace Eversa, Gints Gravelis, Girts Kesteris, Inga Silina

Een groepje werkmannen snijdt blokken ijs uit een bevroren meer. Iets verderop praat een zonderling figuur tegen een dode vis die gevangen zit in een blok ijs. De vis zou volgens hem het geheim van de dood kennen. Geobsedeerd door deze kennis rent hij richting de werkmannen en springt hij door het wak het ijskoude water in. In de verte zien we nu een gestalte komen aanlopen. Het is Hans, de anti-held van ‘The Year Before the War’ (2021). En ondanks dat hij de woorden van het zonderlinge figuur onmogelijk gehoord kan hebben, is die fascinatie voor de dood op hem overgeslagen.

Hans kan zo weggelopen zijn uit een verhaal van Franz Kafka. Hij is een speelbal van het lot, ronddolend in een wereld die hij niet begrijpt, omringd door tal van bizarre figuren die wel ingewijd schijnen te zijn in de geheimen van het leven. Ook doet hij denken aan het personage van Carl Joseph Von Trotta uit ‘Radetzkymars’ van Joseph Roth. Ook in ‘The Year Before the War’ zien we een eenzame jongeman in een snel veranderende wereld aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog, vruchteloos zoekend naar zingeving. Bespot door zijn vader, omdat hij nooit in een oorlog heeft gevochten en daarom niet weet wat het is om te doden, reist hij in het voetspoor van anarchisten en socialisten door het Europa van 1913, op zoek naar een doel om voor te strijden.

Het is een klassiek thema dat in ‘The Year Before the War’ weinig origineel wordt uitgevoerd. Visueel is alles tip top in orde. Het tijdsbeeld vraagt om korrelig, hoog contrasterend zwart-wit, en een tegenstelling van beklemmende, groezelige stedelijke decors en wonderschone, frisse natuurlandschappen.

Maar het verhaal laat te wensen over. Hans ontmoet een veelvoud aan historische figuren die allemaal even vlak en absurd zijn, alsof ze zijn weggelopen uit een sketch van Monty Python. Kafka, Trotski, Hitler, Stalin, et cetera, ze komen allemaal voorbij. Een grotere rol is gereserveerd voor Freud en Lenin als gek giechelende, sardonische clowns. Lenin is letterlijk een duivel, die Hans aanzet om in naam van het socialisme allerlei aanslagen te plegen in de Europese hoofdsteden. En zo is ‘The Year Before the War’ een soort van exposé van vroeg twintigste eeuwse historische gebeurtenissen en denksystemen (oedipuscomplex!). Een nogal opzichtige existentiële crisis verpakt in een nare droomvertelling.

Alberto Ciaccio

Waardering: 3