There Be Dragons (2011)

Regie: Roland Joffé | 122 minuten | drama, oorlog, avontuur, geschiedenis | Acteurs: Charlie Cox, Wes Bentley, Dougray Scott, Unax Ugalde, Olga Kurylenko, Pablo Lapadula, Golshifteh Farahani, Rusty Lemorande, Ana Torrent, Alfonso Bassave, Jordi Mollà, Rodrigo Santoro, Geraldine Chaplin, Alejandro Casaseca, Yaiza Guimaré

Roland Joffé is een wat onevenwichtige regisseur. Hij was verantwoordelijk voor het briljante oorlogsdrama ‘The Killing Fields’, maar viel het publiek ook lastig met de ongeloofwaardige en exploitatieve horrormislukking ‘Captivity’ (met “24”-ster Elisha Cuthbert). ‘The Mission’ was weer een film met epische pretenties. De film had adembenemende beelden, Robert de Niro, prachtige muziek van Ennio Morricone, maar viel inhoudelijk tegen en had een gebrekkige uitdieping van het belangrijkste personage. ‘There Be Dragons’ valt helaas onder het mindere gedeelte van zijn repertoire. En dan komen er ook nog eens geen (letterlijke) draken in de film voor.

‘There Be Dragons’ is qua dramatisch bereik een ambitieuze film. De Spaanse burgeroorlog moet uit de doeken worden gedaan, een romantische driehoeksverhouding binnen die oorlog moet worden belicht, de oprichting en oprichter – Josémaria – van Opus Dei moeten voldoende aandacht krijgen, de rivaliteit tussen Josémaria en zijn beste jeugdvriend moet pakkend verteld worden – aangezien dit verhaal als een rode draad door de film heenloopt – en tenslotte moet de zoon van de de rivaal van Josémaria het met zijn vader bij zien te leggen. En dat allemaal binnen een tijdsspanne van twee uur. Het is niet verwonderlijk dat Joffé er niet in slaagt om alles even begrijpelijk en meeslepend te maken.

Joffé is in één van zijn belangrijkste doelen wel geslaagd: de menselijkheid en sympathieke inborst tonen van Josémaria en de praktische, bijna vanzelfsprekende manier waarop hij in het leven staat en tegen zijn geloof aankijkt. Zoals gespeeld door Charlie Cox is Josémaria zo’n goede, zachtmoedige persoon dat je hem als kijker wel in je hart moet sluiten, en ook echt angst voelt wanneer hij – vanwege zijn priesterschap – met de dood wordt bedreigd en tussen executies op straat moet zien te vluchten. Misschien had zijn personage iets meer innerlijke worstelingen moeten tonen – want zijn plotselinge zelfkastijding in de film lijkt nu wat extreem – maar de film heeft in ieder geval iemand waarmee de kijker zich kan identificeren.

Dit geldt helaas niet voor zijn (fictieve) rivaal – eentonig neergezet door Wes Bentley – die gedurende de film overkomt als een verwend nest dat zijn zin niet krijgt. Hij heeft voortdurend een chagrijnige, geconstipeerde blik en laat weinig zien van enige complexiteit of diepgang in zijn karakter. En de relatie tussen hem (als oude man) en zijn zoon (Dougray Scott) blijft ook erg oppervlakkig, met een geforceerde boodschap aan het einde van de film. Dit geforceerde, nadrukkelijke gepreek komt helaas vaker in de film voor, wat de afstand tussen kijker en film vergroot.

De gebeurtenissen worden doorgaans wel mooi en authentiek in beeld gebracht, wat meestal het geval is in de films van Joffé. De chaos van de burgeroorlog komt geloofwaardig de huiskamer binnen en als kijker leef je alleen al door het camerawerk en het geluidsontwerp regelmatig mee met de betrokken. Jammer dat de politieke context wazig is. Volgens de verteller werd het onterecht gezien als fascisten die tegen communisten streden, maar hoe het dan echt zit, wordt niet goed duidelijk.

Ondanks de vele goede bedoelingen en het mooie uiterlijk van de film slaagt ‘There Be Dragons’ – een titel die slaat op de innerlijke demonen van de mens – er helaas niet om de kijker te blijven boeien en hem emotioneel aan genoeg personages en gebeurtenissen te binden. Volgende keer graag een wat duidelijkere focus, met minder poespas eromheen. Dan zouden we wel weer eens een onvergetelijke Joffé-film kunnen krijgen.

Bart Rietvink

‘There Be Dragons’ verschijnt 25 april 2012 op DVD en blu-ray.