There’s Something about Mary (1998)
Regie: Bobby Farrelly, Peter Farrelly | 119 minuten | komedie, romantiek | Acteurs: Cameron Diaz, Matt Dillon, Ben Stiller, Lee Evans, Chris Elliott, Lin Shaye, Jeffrey Tambor, Markie Post, Keith David, W. Earl Brown, Sarah Silverman, Khandi Alexander, Marnie Alexenburg, Danny Murphy, Richard Tyson, Rob Moran, Jackie Flynn, Hillary Matthews, Willie Garson
‘There’s Something About Mary’ is beroemd en belangrijk. De film is beroemd, want er zullen weinigen zijn die zich de scène niet kunnen herinneren met de bijzondere haargel die Cameron Diaz van Ben Stillers oor grijpt en in haar eigen haar smeert, resulterend in een opvallende, recht omhoogstaande pluk haar. Of het buitengewoon pijnlijke moment waarop Stiller zijn “salami en olijven” tussen zijn rits krijgt tijdens een toiletbezoek bij zijn grote liefde. En wie herinnert zich niet het met speed hyperactief gemaakte Jack Russell-hondje dat volledig in het gips komt te zitten na een heftige worstelpartij? Om deze en andere redenen is ‘There’s Something About Mary’ een letterlijk onvergetelijke ervaring geworden voor de meeste kijkers, of ze hier nu blij mee zijn of niet. De film is ook belangrijk. Niet maatschappelijk of inhoudelijk of in de zin dat de filmgeschiedenis drastisch in positieve zin is veranderd, maar het is wel de film die de carrières van de regisseurs en hoofdrolspelers voorgoed vestigde in Hollywood en tot meer werk en succes leidde. Dat niemand om de film heen kan, is dus wel duidelijk, maar wat zijn nu precies de kwaliteiten van de film? Is ‘There’s Something About Mary’ echt zo’n komisch meesterwerk als de overlevering wil laten geloven? Niet helemaal, maar de aantrekkingskracht van de film is nog steeds niet te ontkennen. Dit heeft niet zo veel te maken met een geweldig verhaal of briljante regie – want de film op zich is verre van perfect – maar vooral met de uitmuntende casting van de belangrijkste personages. Ben Stiller, Matt Dillon en, bovenal, de stralende Cameron Diaz, zijn het die van ‘There’s Something About Mary’ een onweerstaanbare romantische komedie maken.
De regisserende Farrelly broers, en hoofdrolspelers Ben Stiller en Cameron Diaz hadden al enkele films op hun naam staan (interessant genoeg allemaal wel één met Jim Carrey), zoals ‘The Cable Guy’, ‘The Mask’, en ‘Dumb & Dumber’, maar met ‘There’s Something About Mary’ hadden ze allemaal hun grootste succes ooit te pakken. En er was zeker geen garantie dat dit een goede carrièremove zou zijn voor de betrokkenen. Cameron Diaz moet vast wel even getwijfeld hebben bij een rol waarvoor ze met sperma in haar haar moet rondlopen. Probeer dan nog maar eens charmant of intelligent over te komen. Maar zij slaagt op beide vlakken. En meer. In de film wordt Mary op een voetstuk geplaatst en is zij het waar alles en iedereen omheen draait, maar Diaz zelf verdient niet veel minder eer voor het welslagen van de film. Een minder sprankelende actrice in de rol had de film kunnen zinken. Zij herbergt alles: ze is erg aantrekkelijk, maar niet arrogant. Sterker nog, ze is schijnbaar compleet onbevangen en onbewust van haar schoonheid. Ze is sympathiek, meegaand maar ook een beetje plagerig, heeft pit, en altijd het hart op de juiste plek. Ze is dus zowel van buiten als van binnen mooi: oftewel, een droomvrouw. Maar een droomvrouw die toch voor iedereen toegankelijk is, waardoor ze gewoon met Stiller met fout haar, nog foutere kleding, en beugelbekkie naar het eindbal wil gaan. En Diaz weet dit allemaal overtuigend te verkopen. Je gelooft als kijker dat zij echt zo is en dat zo’n persoon echt kan bestaan en dat is geen misselijke prestatie. Ben Stiller is ook perfect gecast als de sympathieke loser die in de meest gênante omstandigheden terechtkomt. Hij is sympathiek en niet onintelligent, maar op de een of andere manier gaat alles bij hem mis. Niet alleen de eerder genoemde scènes met geslachtsdelen en een lichaamssap in de hoofdrol zijn hierbij als voorbeeld aan te halen, ook een onfortuinlijk bezoekje aan een parkeerplaats, een beuksessie met het zwakzinnige broertje van Mary, een ontmoeting van zijn lip met een vishaakje, en nog veel meer pijnlijke momenten vallen hem ten deel tijdens de film. Meestal leveren deze momenten op zijn minst een glimlachje op, met daarnaast enkele positieve uitschieters en flauwe momenten. Hoe leuk Stiller ook kan zijn in de film, de grootste komische verrassing van de film is eigenlijk Matt Dillon, die een foute gladjakker speelt die afluistert en manipuleert om zelf maar bij Mary in de gunsten te kunnen vallen. En toch komt hij ergens sympathiek over en lach je met hem mee wanneer hij het hondje van de buurvrouw van Mary drogeert en later met stroomdraden probeert te reanimeren wanneer hij wel erg suf blijkt te zijn geworden. Ook zijn kunstgebit dat hij indoet omdat heeft vernomen dat Mary van stralende witte tanden houdt, is grappig, en het is zowel aandoenlijk en hilarisch wanneer hij heel oprecht en zonder sarcasme tegen Mary zegt dat hij er dol op is om met “achterlijke mensen” (“retards”) te werken, dit natuurlijk om een band te scheppen met Mary en haar geestelijk gehandicapte broertje.
Het is maar goed dat de acteurs zo ontzettend veel goodwill kweken want de film is niet altijd even effectief of efficiënt. Eigenlijk is de film gewoonweg te lang en er hadden verschillende scènes, personages en hele verhaallijnen kunnen worden verwijderd. De film draait om Stiller en Dillon die beide vechten om dezelfde vrouw en alle andere verhaallijntjes hadden in feite kunnen worden verwijderd. Dat er een pizzabezorger en een oude schoolmaat van Stiller ook achter Mary aanzitten is te begrijpen maar het voegt niets toe. Het leidt eerder af en irriteert soms zelfs. Ook een komisch uitstapje waarbij Stiller een psychopathische lifter oppikt en zelf in de bak terechtkomt voelt aan als opvulling, en is bovendien in humoristische zin vrij voorspelbaar (de verhoorscène, waarbij de onschuldige Stiller door een driftige agent wordt geïntimideerd en mishandeld, is daarnaast later in de serie Seinfeld zowel subtieler als hilarischer overgedaan, met Kramer als slachtoffer). De wat overvloedige verhaallijnen, personages, en soms (te) flauwe humor ten spijt, is ‘There’s Something About Mary’ echter zeker een goedwerkende en amusante film geworden. Het is een film die je veel kan vergeven wanneer Ben Stiller, Matt Dillon, en met name een openbaring als Cameron Diaz de aandacht naar zich toe weten te trekken.
Bart Rietvink
Waardering: 3.5
Bioscooprelease: 19 november 1998