This Is England (2006)

Regie: Shane Meadows | 101 minuten | drama, misdaad | Acteurs: Thomas Turgoose, Stephen Graham, Jo Hartley, Andrew Shim, Vicky McClure, Joseph Gilgun, Rosamund Hanson, Andrew Ellis, Perry Benson, George Newton, Frank Harper, Jack O’Connell, Kriss Dosanjh, Kieran Hardcastle, Chanel Cresswell, Danielle Watson, Sophie Ellerby, Hannah Walters, Dave Laws, Michael Socha, Ian Smith, Dave Blant, Matthew Blamires, James Burrows, Harpal Hayer, Terry Haywood, Nimesh Jani    

Wist je dat de skinheads oorspronkelijk een heel vredelievende beweging vormden? Hun anarchistische trekjes uitten zich hoogstens in wat kattenkwaad, maar in principe deden ze geen vlieg kwaad. In een tijd van armoede en werkeloosheid – we spreken over het ultraliberale bewind van Iron Lady Margaret Thatcher, eind jaren zeventig, begin jaren tachtig – zochten de outcasts van de samenleving genegenheid bij elkaar. Samen bespraken ze hun idealen en deelden ze hun liefde voor (veelal Jamaicaanse) muziek (reggae, ska en rocksteady). Ze onderscheiden zich van bijvoorbeeld de punkers door hun kleding (Dr. Martens, bretels en shirts van Fred Perry en Ben Sherman). Slechts een kleine groep extremisten, die een wig dreef in deze stroming, wist de naam van de skinhead voor altijd te bezoedelen. Door de niet te onderschatten invloed van de media denken we nu bij het horen van het woord ‘skinhead’ aan agressieve, opgeschoten hooligans met kale koppen en lichamen vol tatoeages, die ofwel aangesloten zijn bij een extreemrechtse organisatie of dergelijke denkbeelden hebben. Tot groot verdriet van de échte skinheads.

Filmmaker Shane Meadows was zelf ook ooit een skinhead. Als jong gozertje rolde hij begin jaren tachtig de beweging in. Even dreigde hij af te glijden naar de extremistische kant. Juist over die periode in zijn leven maakte hij de film ‘This Is England’ (2006). Het verhaal speelt zich af in de Engelse Midlands, in de zomer van 1983. De twaalfjarige Shaun (Thomas Turgoose) is een buitenbeentje. Tussen alle punkers op school loopt hij als enige nog in een broek met wijde pijpen. Vriendjes heeft hij niet. Sinds het overlijden van zijn vader, die omkwam in de Falklandoorlog, is hij extra op zijn hoede en hoewel hij klein van stuk is, bijt hij van zich af door zijn belagers keihard uit te schelden. Zijn agressieve houding spreekt Woody (Joe Gilgun) en zijn maten aan. Zij zijn skinheads, anarchisten die de hele dag maar wat rondhangen. Ze nemen de veel jongere Shaun met liefde op in hun groep en hij voelt voor het eerst van zijn leven wat kameraadschap is. Shaun krijgt de complete look aangemeten – inclusief kale kop – en beleeft zijn eerste romance. Het tij keert wanneer Woody’s oude vriend Combo (Stephen Graham) terugkeert na een lange gevangenschap. Combo is een onberekenbaar vaatje buskruit en met zijn extreemrechtse gedachtegoed drijft hij de hechte vriendengroep uiteen. Hij speelt handig in op de emoties van Shaun en weet hem voor zich te winnen. Een jochie van twaalf kun je alles wijsmaken en al gauw wordt Shaun meegenomen naar bijeenkomsten van het National Front en is hij medeplichtig aan de bedreiging en beroving van een Pakistaanse winkeleigenaar…

In ‘This Is England’ wordt het persoonlijke relaas van Shane Meadows tegen de achtergrond van het tijdperk Thatcher – uit de doeken gedaan. De film begint en sluit af met historische (nieuws-) beelden, waarmee de realistische toon en de sfeer direct gezet is. Meadows levert met deze film een pareltje af. Dankzij zijn eigen ervaringen weet hij een uiterst genuanceerd beeld te creëren van een subcultuur waar iedereen een mening over lijkt te hebben. De oorspronkelijke skinheads hebben niets van doen met hun extreemrechtse tegenhangers en distantiëren zich er duidelijk van. In de film hebben ze zelfs een Jamaicaan (Andrew Shim) in hun midden. Daar komt nog bij dat Meadows zijn personages ook niet duidelijk ‘goed’ en ‘slecht’ heeft gemaakt. Zo mag Combo dan een racistische blaaskaak zijn, zijn band met Shaun is oprecht en vaderlijk. Bovendien licht Meadows een tipje van de sluier op over hoe het zo ver heeft kunnen komen met hem. Geen enkel personage is in een hokje te stoppen en dat maakt de film zo realistisch en indringend. Aangevuld met een fantastische soundtrack en rauwe beelden zonder opsmuk die slechts sporadisch zijn voorzien van een passend stijleffect, houdt Meadows de eer van de Britse filmmakers hoog. De sociaalgeëngageerde veteranen Ken Loach en Mike Leigh hebben hun opvolger inmiddels gevonden in Shane Meadows, die dezelfde gepassioneerde betrokkenheid aan de dag legt.

Het sublieme acteerwerk – van een grotendeels onbekende cast – maakt ‘This Is England’ nog sterker en indringender dan hij al is. Voor de piepjonge Thomas Turgoose is dit zijn eerste rol, maar hij speelt of zijn leven er van af hangt. Dat Turgoose’s eigen karakter niet veel met dat van zijn personage verschilt, blijkt wel uit het feit dat hij wegens slecht gedrag werd weggestuurd uit het toneelstuk op zijn school. Ook durfde hij vijf pond te vragen voor de audities. Meadows kreeg absoluut waar voor zijn geld, want Turgoose is een zeldzaam natuurtalent met een bijzonder expressief uiterlijk, dat exemplarisch is voor de typische jongen uit het Britse arbeidersmilieu. Deze ruwe diamant won niet voor niets de prijs voor meest belovende nieuwe acteur bij de British Independent Film Awards. Maar ook zijn tegenspelers mogen er zijn. Stephen Graham is wellicht de bekendste van het stel – hij speelde onder meer in ‘Snatch’ (2000) en ‘Gangs of New York’ (2002). De Combo die hij neerzet is een charismatische verschijning die je overdondert wanneer zijn frustraties en woede de overhand nemen. Toch toont hij ook zijn zachtere, emotionele kant. Ook Joe Gilgun, Vicky McClure (als Woody’s vriendin Lol) en Andrew Shim overtuigen. Mede dankzij het formidabele werk van de complete cast is ‘This Is England’ zo’n indringende film geworden.

Bij de uitreiking van de BAFTA’s sleepte ‘This Is England’ de prijs voor beste Britse film in de wacht. En dat terwijl er zoveel sterke films uit het Verenigd Koninkrijk komen! Shane Meadows levert een ijzersterk drama af, uit het hart én het leven gegrepen. Het acteerwerk is subliem, evenals de soundtrack. Het einde grijpt je naar je keel en laat je voorlopig niet los. Heb je een jong ventje ooit zo snel volwassen zien worden? Ontroering, verontrusting en confrontatie; dit genuanceerde tijdsbeeld van de woelige vroege jaren tachtig heeft het allemaal. ‘This Is England’ is een film die je eigenlijk niet mag missen!

Patricia Smagge