Thoroughbreds (2017)

Recensie Thoroughbreds CinemagazineRegie: Cory Finley | 91 minuten | komedie, misdaad | Acteurs: Olivia Cooke, Anya Taylor-Joy, Anton Yelchin, Paul Sparks, Francie Swift, Kaili Vernoff, Svetlana Orlova, Alyssa Fishenden, Jackson Damon, James Haddad, Nolan Ball, Celeste Oliva

Met ‘Thoroughbreds’ (2017) maakt de jonge Amerikaanse schrijver Corey Finley zijn regiedebuut. Finley is lid van Youngbloods, een collectief van veelbelovende toneelschrijvers van dertig jaar of jonger en had nooit gedacht dat zijn werk ooit zou kunnen worden verfilmd. Hij typeert zichzelf als verlegen en een tikkeltje onzeker. Hij was dan ook zeer verrast dat de Oscarwinnende schrijvers Nat Faxon en Jim Rash (‘The Descendants’, 2011) en Alex Saks (‘The Florida Project’, 2017) het zagen zitten met zijn script, de verfilming wilden produceren én hem groen licht gaven om het project zelf te regisseren. “Ik had nog nooit op een filmset gestaan. Het was alsof ik op een koord danste, naar beneden keek en een diepe kloof zag. Ik was overweldigd, steeds als ik eraan dacht wat ik allemaal zou gaan doen.” Finley overwon zijn onzekerheden – of hij blufte zich overal overtuigend doorheen – want ‘Thoroughbreds’ is een zelfverzekerd regiedebuut, waarvoor de schrijver zich liet inspireren door het werk van de Britse toneelschrijver Harold Pinter en diens ‘comedy of menace’ (dreigingskomedie). De film is opgedragen aan Anton Yelchin, de Russisch-Amerikaanse acteur die in 2016 op slechts 27-jarige leeftijd tragische wijze om het leven kwam; dit is de laatste film waar hij aan meewerkte. En Finley had meer jong talent tot zijn beschikking: de hoofdrollen in ‘Thoroughbreds’ worden gespeeld door Olivia Cooke (de ‘dying girl’ uit ‘Me and Earl and the Dying Girl’ uit 2015) en Anya Taylor-Joy, die we onder meer zagen in M. Night Shyamalans ‘Split’ (2016).

Op het eerste gezicht verschillen Amanda (Cooke) en Lily (Taylor-Joy) van elkaar als water van vuur. Over Amanda doen de wildste verhalen de ronde sinds ze haar eigen paard om het leven bracht. Mede door die gebeurtenis is ze er zelf in gaan geloven dat ze geen empathisch vermogen heeft en geen emoties voelt. Om niet als een complete weirdo te worden gezien, acteert ze haar emoties. Als het aan haar ligt slaat ze de universiteit helemaal over en werkt ze zich à la Steve Jobs op eigen kracht op naar succes. Lily lijkt het allemaal goed voor elkaar te hebben; haar moeder (Francie Swift) is getrouwd met de steenrijke Mark (Paul Sparks) en ze woont in een kast van een huis. Ze lijkt de universiteiten voor het uitkiezen te hebben en een rooskleurige toekomst tegemoet te gaan. Ooit waren de twee beste vriendinnen, maar het contact is flink verwaterd. Als we hen voor het eerst ontmoeten, staat Amanda bij Lily op de stoep om bijles te krijgen. Maar ze is niet gek; ze weet dat haar moeder Lily betaald heeft om met haar om te gaan. Na een aftastend begin, blijken ze meer met elkaar gemeen te hebben dan ze zelf dachten. Lily heeft het niet zo op haar stiefvader, en nadat hij haar heeft medegedeeld dat hij haar heeft aangemeld voor een school voor meisjes met gedragsproblemen, knapt er iets in haar. Ze droomt hardop over het uit de weg ruimen van Mark en Amanda springt daar graag op in. Ze charteren Tim (Anton Yelchin), een nietsvermoedend dealertje met een strafblad, om hun zorgvuldig overdachte plannetje uit te voeren.

Verwende tieners die uit pure verveling tot moord overgaan, dat hebben we al eerder gezien (bijvoorbeeld in ‘Heathers’ uit 1988 en ‘Cruel Intentions’ uit 1999) en ook een film als ‘Diabolique’ (1996) is thematisch gezien verwant aan ‘Thoroughbreds’. Maar ook al hebben we dit vaker gezien, Finley weet zich op zijn manier zeker te onderscheiden met zijn aanpak en weet ons te overtuigen, zeker in de eerste helft van de film. Dat hij van huis uit een toneelschrijver is, merken we direct: Cooke en Taylor-Joy mogen zich uitleven met heerlijke dialogen, doorspekt met gitzwarte humor., waarbij ze elkaar telkens proberen af te troeven. Dat levert een fascinerend samenspel op, waarbij de talentvolle actrices kunnen laten zien wat ze in huis hebben; hun timing en intonatie is bijna perfect en je ziet hoe het ijs dat aanvankelijk tussen Amanda en Lily instaat, langzaam begint af te brokkelen. Finley speelt daarmee door de actrices in de beginfase niet samen in beeld te nemen; later, als hun vriendschap nieuw leven is ingeblazen, zien we ze samen: ze groeien letterlijk naar elkaar toe. Op eenzelfde manier maakt Finley handig en creatief gebruik van geluid en de manier waarop geluiden de kracht van de suggestie kunnen versterken. Je hoeft niet altijd alles in beeld te zien om te begrijpen wat er gebeurt. Een mooi voorbeeld is de roeimachine van de sportverslaafde Mark, die een onheilspellend geluid maakt op de achtergrond en Lily tot wanhoop drijft (overigens komt Mark niet per se over als een kwaaie; eigenlijk is hij vrij redelijk. Dat Lily hem wil omleggen zegt meer over haar dan over hem).

Het samenspel van Cooke en Taylor-Joy is geweldig; we zien hen langzaam dichter naar elkaar toegroeien en de façade die ze ophouden zegt weinig over wie ze echt zijn. De manier waarop ze Tim voor hun karretje weten te spannen en volledig inpalmen is fraai uitgespeeld. En het is veelzeggend dat uitgerekend de criminele Tim de meest menselijke van het hele stel blijkt te zijn: een smoezelige drugsdealer als het morele kompas. Het is jammer dat zijn verhaallijn niet helemaal uitpakt zoals je zou willen en dat de film tegen het einde wat van zijn scherpte en urgentie kwijtraakt. Maar dat niet geheel bevredigende einde doet er weinig aan af dat Finley hier een indrukwekkend debuut neerzet waarin hij niet alleen laat zien vinnige dialogen te kunnen schrijven, maar ook aantoont uitstekend aan de voeten te kunnen als regisseur, fijnzinnig en met bezieling.

Patricia Smagge

Waardering: 4

DVD- en blu-ray-release: 8 augustus 2018