Three Monkeys – Üç maymun (2008)

Regie: Nuri Bilge Ceylan | 109 minuten | drama | Acteurs: Yavuz Bingol, Hatice Aslan, Rifat Sungar, Ercan Kesal, Cafer Köse, Gürkan Aydin

Nuri Bile Ceylan (Turkije, 1959) scoorde met ‘Uzak’ in 2002 een echte arthousehit en boekte daarna in 2006 succes in Cannes met de film ‘Iklimler’ (‘Climates’). Met ‘Three Monkeys’ levert Ceylan opnieuw een sterk psychologisch drama af. Ceylan richt zich op een huwelijksdrama. Liefhebbers die op basis van de filmbeschrijving een sterke actiefilm verwachten zullen echter verrast worden. Regisseur Ceylan laat vrijwel alle dramatische gebeurtenissen vol actie buiten beeld plaatsvinden en laat de toeschouwer zich daarmee volledig concentreren op de dramatische gevolgen van die gebeurtenissen.

Servet is een politicus die achter het stuur van zijn auto in slaap valt en vervolgens iemand doodrijdt. Verkiezingen zijn op komst en hij kan een dergelijk schandaal niet gebruiken. Hij weet zijn chauffeur Eyüp zover te krijgen de schuld op zich te nemen in ruil voor een forse som geld die deze goed kan gebruiken. Tijdens de periode die Eyüp in de gevangenis zit, zakt zijn zoon Ismael voor zijn examens en wil met een taxi geld gaan verdienen. Om deze te financieren komt hij op het idee een voorschot te vragen.  Als Eyüps echtgenote Hacer aan baas Servet om een voorschot vraagt, ontstaat uiteindelijk een verhouding tussen deze twee. Vermoedens van overspel worden deels uitgesproken, maar tegelijk ook onderdrukt. Twijfels en schuldgevoelens heersen. De waarheid wil men niet altijd onder ogen zien, iedereen liegt iedereen uiteindelijk een beetje voor of veinst pijnlijke zaken niet te weten. Is het niet willen zien of vertellen van de werkelijkheid een verraad aan jezelf en aan de anderen of meer een poging tot (zelf)bescherming? Als Eyüp weer vrij is loopt de druk op en wordt de broeierige spanning groter en groter. De gevolgen kunnen niet uitblijven….

Dat Ceylan in een eerdere fase van zijn carrière fotograaf is geweest is goed te zien aan deze film. De betoverende beelden zijn in compositorisch opzicht magnifiek. De shots zijn vaak lang aangehouden, waardoor sommige filmkijkers het tempo wellicht wat traag zullen vinden. De dialogen in de film zijn spaarzaam, maar tegelijkertijd wordt door het spel en de beelden qua sfeer een sublieme onderhuidse spanning opgeroepen. Magistrale donkere onweersluchten en donderslagen versterken het cinematografische aspect. Het spel van Yavuz Bingol als Eyüp is indrukwekkend, maar ook Hatice Aslan en Ahmet Rifat Sungar spelen als echtgenote Hacer en zoon Ismail overtuigend.

‘Three Monkeys’, dat bij het Filmfestival van Cannes 2008 de prijs voor Beste Regie won, is een broeierig psychologisch drama met sterke acteerprestaties. Het krachtige camerawerk is één en al cinematografische pracht. Een zinderende film vol met onder het oppervlak borrelende wraakgevoelens (en met een verrassend einde).

Rob Veerman

Waardering: 4

Bioscooprelease: 30 april 2009