Through the Olive Trees – Zire darakhatan zeyton (1994)

Regie: Abbas Kiarostami | 103 minuten | drama | Acteurs: Mohamad Ali Keshavarz, Farhad Kheradmand, Zarifeh Shiva, Hossein Rezai, Tahereh Ladanian, Hocine Redai, Zahra Nourou, Nasret Betri, Azim Aziz Nia, Astadouli Babani, N. Boursadiki, Kheda Barech Defai, Ahmed Ahmed Poor, Babek Ahmed Poor

In het laatste deel van de Koker-trilogie keert regisseur Abbas Kiarostami opnieuw terug naar het noorden van Iran. De aardbeving van 1990 waar de tweede Koker-film ‘Life, and Nothing More…’ (1992) over gaat, is inmiddels een paar jaar geleden. Het leven van de dorpelingen komt weer op gang. Deze keer ligt de focus op het pasgetrouwde stel uit ‘Life, and Nothing More…’. Dit gelukkige koppel leek ondanks de grote ravage veroorzaakt door de aardbeving erg gelukkig te zijn met elkaar, maar niets is minder waar. Het zou tenslotte geen film van Kiarostami zijn als fictie en non-fictie niet door elkaar verweven werden.

De Koker-trilogie is een klein meta-verhaal dat in ‘Through the Olive Trees’ afgerond wordt met de focus op een jong koppel dat in het tweede deel gepresenteerd werd als non-fictief. Al snel blijkt dat dit helemaal niet het geval is en dat er een regisseur aanwezig was die dit stel heeft gecast voor zijn film over de regio. Ingewikkeld om uit te leggen, maar het valt allemaal op zijn plek. In ‘Life, and Nothing More…’ gaat een naamloze regisseur (Farhad Kheradmand) met zijn zoontje op zoek naar de hoofdrolspeler van het eerste deel van de trilogie. Daar raakt hij aan de praat met Hossein (Hossein Rezai), een jongeman in een net pak die uitlegt dat hij ondanks de aardbeving trouwt met zijn geliefde Tahereh (Tahereh Ladanian). Deze spontane, ontroerende scène blijkt een stuk gecompliceerder dan eerst gedacht. De zogenaamde ‘regisseur’ van de film ‘Life, and Nothing More…’ (Mohamad Ali Keshavarz) heeft het namelijk allemaal in scène gezet voor zijn eigen film. Tijdens het casten stuit hij toevallig op Hossein en Tahereh en besluit dat zij perfect zijn voor het naspelen van het waargebeurde verhaal van een pasgetrouwd koppel. Wat blijkt is dat Hossein en Tahereh persoonlijke problemen met elkaar hebben buiten de film om, namelijk dat Hossein Tahereh ten huwelijk vroeg kort voor de opnames. De familie van Tahereh is tegen het huwelijk, omdat Hossein geen huis heeft en analfabeet is. Dit maakt het opnemen van de scène voor de film van de ‘regisseur zonder naam’ lastig, aangezien Tahereh weigert mee te werken. Wanneer ze niet aan het filmen zijn, probeert Hossein zijn geliefde ervan te overtuigen om met hem te trouwen, maar Tahereh blijkt lastig over te halen.

Kiarostami filmt eigenlijk twee films tegelijkertijd. We leren meer over het non-fictieve leven van de dorpelingen na de aardbeving, maar ook over de fictieve aanstaande bruiloft van Hossein en Tahereh die eigenlijk helemaal niet zo verliefd op elkaar zijn. Voor wie geen hoofdpijn kreeg van de ingewikkelde constructie van het tweede deel van de Koker-trilogie, is ‘Through the Olive Trees’ een uitstekend vervolg en einde. Kiarostami laat weer zien dat hij de onbetwiste meester is van het mixen van documentaire en fictie. Na het zien van ‘Life, and Nothing More…’ voelt ‘Through the Olive Trees’ voor een klein deel als verraad, aangezien de emotioneel krachtige scènes tussen de dorpelingen wellicht helemaal niet echt gebeurd zijn. Dat neemt niet weg dat het bijzonder knap is hoe Kiarostami opnieuw de kijker voor gek houdt door zijn hoofdrolspelers een totaal andere rol te geven waarmee ze nog meer karakter krijgen. Na het zien van ‘Through the Olive Trees’ krijgt het verhaal van Hossein en Tahereh nog meer lading. Naast het briljante idee om realiteit en speelfilm (opnieuw en nog meer) met elkaar te mixen, is het laatste deel van het drieluik ook een genot qua cinematografie. Waar in het eerste deel van de trilogie het landschap rondom het dorp ruw en leeg was, zijn er nu ineens bomen die vol in bloei staan en eindeloze groene graslanden. Het is een symbool voor de wederopstanding van de regio na de aardbeving. Na regen komt zonneschijn.

‘Through the Olive Trees’ is een niet te missen afsluiting van een erg bijzonder verhaal van vergeten individuen die in the middle of nowhere wonen. Kiarostami laat zien dat er niet alleen maar verhalen te vertellen zijn in grote steden als Teheran waar genoeg te doen is, maar dat er ook genoeg speelt in de kleinere gebieden van de wereld.

Job Vijftigschild

Waardering: 4