Titane (2021)
Regie: Julia Ducournau | 108 minuten | thriller, drama | Acteurs: Agathe Rousselle, Vincent Lindon, Garance Marillier, Laïs Salameh, Mara Cisse, Marin Judas, Diong-Kéba Tacu, Myriem Akheddiou, Bertrand Bonello, Céline Carrère, Adèle Guigue, Thibault Cathalifaud, Dominique Frot, Lamine Cissokho
Het was helemaal niet zo gek dat juryvoorzitter Spike Lee tijdens de afsluitingsceremonie van de laatste Cannes Filmfestival editie zich verslikte in het aankondigingsprotocol voor de winnaar van de Gouden Palm van 2021. Immers, de winnaar ‘Titane’ komt verwoestend hard als een komeet je schermleven binnen. Er waren dan wel evenwichtigere en respectabelere, misschien zelfs betere, films in deze editie van de Gouden Palm, maar uiteindelijk heeft het lot gekozen voor de meest uitdagende en stoute blik op onze, immer ongewisse, toekomst. Bovendien kiest regisseur Julia Ducournau resoluut de moeilijke dan wel bijna onbegaanbare weg voor haar verhaal en zet ze er nooit en te nimmer de rem op. ‘Titane’ is een auto zonder snelheidsbegrenzer en veiligheidsgordel: wie durft mee voor een ritje?
Aan het begin trapt de film meteen al flink het gas in. Met haar vader aan het stuur heeft Alexia op jonge leeftijd een zwaar auto-ongeluk. Beiden overleven het ternauwernood en chirurgen moeten Alexia’s zwaar beschadigde schedel repareren met een stuk titaan. De meeste kinderen zouden wellicht nooit meer in een auto stappen, maar nadat Alexia uit het ziekenhuis ontslagen is, loopt ze meteen naar de inmiddels opgelapte auto en kust ze hem teder. Die liefde voor metalen curves wordt tijdens Alexia’s adolescentie alleen maar groter. Vooral op extravagante autoshows is de ruwe en niet bijster spraakzame Alexia, nu als professioneel exotisch danser, helemaal in haar element en voelt ze weinig voor al dat zachte mensenvlees om haar heen.
De vergelijking met de controversiële film ‘Crash’ (1995) van bodyhorrormeester David Cronenberg is snel gemaakt. In Cronenbergs film spelen mensen beruchte autocrashes na. Na de crash hebben de bestuurders en medepassagiers seks, want na een bijna doodservaring zouden seks en de orgasmes intenser moeten zijn. ‘Titane’ tackelt ook seks en auto’s, maar Ducournau’s film spitst zich meer toe op de versmelting van vlees en metaal en niet zozeer op seksuele bevrediging. Daarnaast verbindt Ducournau het transhumanisme in haar film niet alleen met zelfdestructie en de dood, maar zeer zeker ook met het leven.
Met momenten is ‘Titane’ meesterlijk en word je als kijker vervoerd naar vreemde oorden. Die vervoering zit vooral in de provocatieve ideeën en de manier waarop Ducournau de verschillende sociale groepen, waarbij Alexia gedurende het verhaal zich aansluit, gedetailleerd verbeeldt en met elkaar contrasteert. Toch is ‘Titane’ ook ietwat schrokkerig en dan met name op thematisch vlak. De film probeert zoveel te behappen dat het zichzelf een paar keer voorbij snelt. Hier een beknopte (zeer zeker onvolledige) lijst van onderwerpen waarin het verhaal zich probeert vast te bijten en die het soms op willekeurige momenten loslaat: vader-dochter/zoon relatie; transhumanisme; seksuele voorkeuren voor niet-levende objecten; de groep tegenover het individu; transgenderisme; monster van Frankenstein. De film komt dan ook een beetje als een monsterlijk project over, eentje die uit allerlei markante bijeengeraapte stukken bestaat.
Het is nog maar de tweede langspeelfilm van regisseur Julia Ducournau. Haar langspeeldebuut ‘Raw’ kreeg al veel lof en gaat over een vegetarische studente die gaandeweg haar dierengeneeskunde studie steeds liever in een stukje vlees bijt (hoofdrolspeelster Garance Marillier komt ook nog even in ‘Titane’ opdagen). ‘Raw’ is minder grandioos en vol dan ‘Titane’, maar ook gestroomlijnder. Soms lijkt ‘Titane’ helemaal niet zeker van waar het heen wil, omdat het zich dan weer op een ander thema of verhaallijntje stort. Dit doet denken aan de tweede film van Ana Lily Amirpour, ‘Bad Batch’. Die is visueel spectaculairder en gewaagder dan haar debuut ‘A Girl Walks Home Alone at Night’ (2011), maar is thematisch en verhaaltechnisch nogal incoherent. Dit lot blijft ‘Titane’ mede dankzij haar krankzinnige finale bespaard, daar komt alles bijeen. Uiteindelijk blijft deze monsterfilm sterk op de been en blijkt haar thematische wispelturigheid juist een charme. Ga deze film simpelweg beleven!
Nog één ding: wat is er dit filmjaar toch aan de hand met gefrustreerde mannen die hun verlossing in dans zoeken? Ook in ‘Druk’ van Thomas Vinterberg speelt dans namelijk een transformerende rol. Let in dit kader op de speelse verwijzing in de tweede helft van ‘Titane’ naar de sublieme film ‘Beau Travail’ (Claire Denis, 1999).
Roy van Landschoot
Waardering: 4
Bioscooprelease: 26 augustus 2021
Blu-ray-release: 10 augustus 2022 (AURO-3D Blu-ray)